O opiece tymczasowej decyduje sąd opiekuńczy. Opiekunem tymczasowym jest osoba, która sprawuje pieczę nad dzieckiem posiadającym obywatelstwo Ukraińskie, które przybyło do Polski bez osób dorosłych odpowiedzialnych za niego.
Opiekun tymczasowy także może liczyć na zasiłek opiekuńczy
Instytucja opiekuna tymczasowego jest nowa w naszym prawie i pojawiła się w specustawie o pomocy obywatelom Ukrainy. Opiekun tymczasowy może liczyć również na wsparcie z ZUS w postaci zasiłku opiekuńczego.
Dokładniej o instytucji opiekuna tymczasowego pisaliśmy w artykule: Opiekun tymczasowy- nowe rozwiązanie specustawy
Kiedy opiekun może dostać zasiłek?
Opiekun tymczasowy ma prawo korzystać z zasiłku opiekuńczego na zasadach określonych w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Zasiłek będzie przysługiwał w sytuacji, gdy opiekun nie może świadczyć pracy, ponieważ musi osobiście opiekować się dzieckiem.
Zobacz także: Pracodawca omyłkowo wypłacił zasiłek opiekuńczy – jak skorygować listę płac
Sytuacje te zostały doprecyzowane w przepisach. Można liczyć na zasiłek opiekuńczy, jeśli dziecko jest chore - w przypadku dziecka niepełnosprawnego nawet do 18 roku życia dziecka można korzystać z takiej możliwości. Zasiłek przysługuje także w przypadku zdrowego dziecka, jeśli nie ukończyło ono 8 lat, a dodatkowo:
1) niania, z którą opiekun tymczasowy ma zawartą umowę uaktywniającą, albo dzienny opiekun zajmujący się dzieckiem - zachorowali
2) żłobek, klub dziecięcy, przedszkole lub szkoła do których chodzi dziecko, zostały zamknięte, a opiekun uzyskał informację o tym później niż na 7 dni przed zamknięciem.
Zobacz także: Dodatkowy zasiłek opiekuńczy na dziecko od 1 lutego 2022 r.
Brak prawa do zasiłku
Zasiłek jest formą świadczenia, w przypadku gdy opiekun nie ma możliwości świadczenia pracy. Jeśli więc ma on prawo do wynagrodzenia na podstawie przepisów szczególnych, to nie będzie mógł skorzystać z zasiłku opiekuńczego.
Prawo do zasiłku nie przysługuje także podczas urlopów: wychowawczego i bezpłatnego. A także w okresie tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności - trudno w tych przypadkach mówić o osobistej opiece nad dzieckiem.
Ważne: Zasiłek nie przysługuje w przypadku gdy opiekun tymczasowy był na zwolnieniu lekarskim ze względu na konieczność opieki, ale w tym czasie wykonywał pracę, lub też wykorzystywał zwolnienie w sposób niezgodny z jego przeznaczeniem. Okoliczności te muszą zostać stwierdzone podczas kontroli prawidłowości wykonywania zwolnienia. Uprawniony do jej przeprowadzenia jest płatnik składek.
Zobacz także: Zasiłki chorobowe – kontrola ZUS w 2022 roku
Okres zasiłkowy
Z zasiłku opiekuńczego nie można korzystać dłużej niż przez 60 dni w roku kalendarzowym - w przypadku zdrowego dziecka do lat 8 lub chorego do lat 14 i dziecka niepełnosprawnego w tym wieku. Termin ten skrócony jest do 30 dni w przypadku gdy opiekun tymczasowy zajmuje się tylko jednym dzieckiem niepełnosprawnym w wieku od 14 do 18 lat i nie ma innych dzieci do 14 roku życia.
Ważne: Zasiłek przysługuje od pierwszego dnia podlegania ubezpieczeniu chorobowemu.
Wypłata zasiłku opiekuńczego
Zasiłek jest wypłacany na wniosek. Sam Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie zrobi tego z urzędu. Dlatego osoba wykonująca działalność gospodarczą lub współpracująca z nią musi złożyć odpowiedni wniosek do ZUS. Tak samo może postąpić osoba świadcząca pracę lub wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia, która może zawiadomić ZUS bezpośrednio wykorzystując swoje konto na platformie ZUS PUE. W takim przypadku można skorzystać z wniosku ZAS-58 Wniosek o udzielenie wyjaśnień/Wniosek o wydanie decyzji/Skarga w sprawie świadczeń z tytułu choroby, macierzyństwa lub zasiłku pogrzebowego.
W przypadku osób z umową o pracę lub umową zlecenia (bądź pokrewnymi) - wystarczy, że przekażą odpowiednią wiadomość swoim płatnikom składek, którzy tę informację przekażą do ZUS.
Zobacz także: Świadczenia w razie choroby i macierzyństwa - komentarz ZUS
Ważne: Do wniosku o zasiłek opiekuńczy należy dołączyć postanowienie o ustanowieniu opiekuna tymczasowego.
Zobacz także: Dokumentacja zasiłkowa – jak ją prowadzić
Pozostałe dokumenty są uzależnione od sytuacji uzasadniającej zwolnienie. Będą to m.in. zaświadczenie lekarskie dokumentujące chorobę dziecka, bądź oświadczenie opiekuna, o tym że przedszkole, szkoła, żłobek etc. zostały zamknięte. W przypadku dziecka niepełnosprawnego należy również dołączyć dokument potwierdzający niepełnosprawność.
Zobacz także: Zmiany wprowadzone w opiece tymczasowej
Informacja umieszczona na oficjalnym portalu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - zus.pl
