Obliczanie wartości przedmiotu sprawy w sprawach o zasiedzenie nieruchomości

Stwierdzenie zasiedzenia następuje w trybie nieprocesowym. Zgodnie z art. 511 kodeksu postępowania cywilnego (dalej k.p.c.), do wniosku wszczynającego postępowanie nieprocesowe stosuje się odpowiednio przepisy o pozwie. Pozew natomiast, zgodnie z art. 187 k.p.c., powinien określać wartość przedmiotu sporu. Z racji tego, że w sprawach nieprocesowych nie ma sporu między uczestnikami, mamy w nich do czynienia z wartością przedmiotu sprawy a nie wartością przedmiotu sporu. Trzeba jednak określić wartość o jaką toczy się postępowanie.

Posiadacz samoistny nieruchomości często dokonuje różnego rodzaju „ulepszeń” nieruchomości. Wznosi na niej budowle, doprowadza media (gaz, woda, kanalizacja, prąd), ogradza teren. Sadzi na nieruchomości drzewa i innego rodzaju roślinność. Zdarza się również, że posiadacz samoistny nie czyni większych nakładów na nieruchomość. Zamieszkuje w istniejącym już na działce budynku i nie ulepsza działki. Obydwie te sytuacje należy rozróżnić przy ustalaniu wartości przedmiotu sprawy w postępowaniu o zasiedzenie nieruchomości.

Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z 14 grudnia 1984 roku (III CZP 79/84) w sprawie o stwierdzenie zasiedzenia nieruchomości do wartości przedmiotu sprawy nie wlicza się wartości nakładów poczynionych przez jej samoistnego posiadacza.

Oznacza to, że jeżeli posiadacz samoistny dokonał nakładów na nieruchomość (np. wybudował na niej budynek), to nakładów tych nie ma obowiązku wliczać do wartości przedmiotu sprawy. Posiadacz zatem określi wartość przedmiotu sprawy w oparciu o cenę niezabudowanej nieruchomości. Inaczej wygląda rzecz gdy posiadacz samoistny zasiaduje nieruchomość zabudowaną przez kogoś innego. W takim wypadku na wartość przedmiotu sprawy będzie składała się wartość zawiadywanej ziemi oraz wartość zawiadywanych budynków.