Czy pracownicy teatru mogą zaskarżyć zbyt niską wartość dotacji

Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem podjętymi przez organ gminy w spra­wie z zakresu administracji publicznej, może – po bezskutecz­nym wezwaniu do usunięcia naruszenia – zaskarżyć uchwałę lub zarządzenie do sądu administracyjnego. Takie uprawnienia wprowadza art. 101 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Aby więc pracownicy teatru mogli zaskarżyć uchwałę rady miasta, która przewidziała w budżecie zbyt niską kwotę dotacji dla teatru, muszą wykazać przed sądem, że spełniają warunki wskazane przez ten przepis. Artykuł 101 ustawy o sa­morządzie gminnym mówi o interesie prawnym.

Pracownicy teatru mają jedynie interes faktyczny w tym, aby kwota dotacji była wyższa. Takie stanowisko zajął np. 22 października 2014 r. WSA w Poznaniu (I SA/Po 298/14), który ocenił negatywnie możliwość zaskarżenia przez pracowników teatru uchwały w sprawie wysokości do­tacji dla teatru. Sąd uznał, że mają oni interes faktyczny, a nie prawny w podważeniu uchwały. Istnieje związek przy­czynowo-skutkowego między finansowymi konsekwencjami uchwały a sytuacją pracowników teatru. Interes faktyczny może polegać np. na kwestii wpływu zaniżonej dotacji na ilość wystawionych przez teatr przedstawień, a więc zakres prac wykonanych przez aktorów. Nie jest to jednak wystar­czające dla stwierdzenia istnienia interesu prawnego. Jego podstawą jest bowiem wskazanie takich przepisów, które dawałyby uprawnienie pracownikom, które uchwała im odbierze lub ograniczy. Takie przepisy pracownicy wska­zali, ale okazało się, że są to przepisy, które są adresowane nie do pracowników, ale do organizatora teatru. Pracownicy powołali np. art. 28 ust. 3 ustawy z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej sta­nowiący, że organizator przekazuje instytucji kultury środki finansowe w formie dotacji:

1. podmiotowej na dofinansowanie działalności bieżącej w za­kresie realizowanych zadań statutowych, w tym na utrzy­manie i remonty obiektów,
2. celowej na finansowanie lub dofinansowanie kosztów re­alizacji inwestycji,
3. celowej na realizację wskazanych zadań i programów.

Tak samo jako przepis adresowany do organizatora należy za­kwalifikować art. 12 ustawy. Przepis ten stanowi, że organiza­tor zapewnia instytucji kultury środki niezbędne do rozpoczęcia i prowadzenia działalności kulturalnej oraz do utrzymania obiek­tu, w którym ta działalność jest prowadzona. Pracownicy niedo­finansowanego teatru, starając się unieważnić uchwałę, nie mogą powołać się na tego typu przepisy. Nawet gdy organizator wbrew przepisom przeznaczy za mało środków dla instytucji kultury.

WSA w Poznaniu wskazał, że sytuacja prawna pracowników te­atru jest zbliżona do sytuacji grupy mieszkańców gminy, którzy zaskarżyli uchwałę budżetową uznając, że kwota dotacji unie­możliwia dalsze prowadzenie działalności miejskiego centrum kultury. Sprawę tę rozstrzygnął 7 marca 2013 r. NSA (II GSK 1374/11) podkreślając, że interes faktyczny występuje wówczas, gdy określony podmiot jest wprawdzie zainteresowany sposobem uregulowania danej kwestii, nie może jednak wykazać naruszenia przepisu prawa powszechnie obowiązującego, doty­czącego jego sytuacji prawnej. NSA uznał, że taki właśnie charak­ter ma dążenie skarżących do uzyskania pośrednio korzystnych dla nich jako pracowników zapisów uchwały budżetowej gminy, dotyczących środków na działalność miejskiego domu kultury.