Członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe, jeśli udowodni istnienie przesłanek określonych w art. 116 § 1 Ordynacji podatkowej, czyli wykaże, że:
Wyłączenie odpowiedzialności zarządu za zobowiązania podatkowe spółki
Jeśli egzekucja z majątku spółki okazała się bezskuteczna może okazać się, że za zobowiązania podatkowe odpowiadają członkowie zarządu. Jednak nie zawsze fakt bezskuteczności egzekucji z majątku spółki jest wystarczający do stwierdzenia odpowiedzialności członka zarządu za powstałe zaległości.
-
we właściwym czasie zgłosił wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie upadłościowe) albo
-
niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania upadłościowego) nastąpiło bez jego winy bądź
-
wskaże mienie, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.
Ordynacja podatkowa wprowadzając wyłączenie odpowiedzialności członka zarządu w sytuacji, gdy zgłoszono stosowny wniosek o ogłoszenie upadłości we właściwym czasie, nie wymaga jednak, aby zgłosił go członek zarządu. W konsekwencji złożenie stosownego wniosku we właściwym czasie przez jakikolwiek uprawniony podmiot uwalnia wszystkich członków zarządu od odpowiedzialności za zaległości podatkowe spółki.
Celem przepisów dotyczących złożenia odpowiednich wniosków przez członków zarządu nie jest uzyskanie zaspokojenia wierzyciela podatkowego, zwłaszcza że najczęściej majątek osoby fizycznej jest nieadekwatny do zobowiązań spółki kapitałowej, ale celem tej odpowiedzialności staje się niejako wymuszenie na członkach zarządu wywiązania się z obowiązków związanych z wdrożeniem postępowania upadłościowego i naprawczego.
Postępowanie upadłościowe umożliwia bowiem zaspokojenie wierzycieli, w tym zwłaszcza podatkowego, którego wierzytelności zaspokajane są w trzeciej kategorii (art. 342 ust. 1 pkt 1 prawa upadłościowego i naprawczego). Natomiast postępowanie układowe ma umożliwić poprawę sytuacji finansowej spółki poprzez umorzenie i ratalną spłatę długów cywilnoprawnych. Taka poprawa może wpłynąć również na wywiązywanie się z obowiązków podatkowych.
Uwaga: Można przenieść odpowiedzialność na członka zarządu, tylko wtedy gdy organ podatkowy wykaże, że członek władz spółki ponosi winę w niezgłoszeniu we właściwym czasie wniosku o ogłoszeniu upadłości albo w otwarciu postępowania układowego, a ponadto wierzyciel podatkowy nie uzyskał zaspokojenia z majątku spółki. Nie można zatem w całości przenieść ciężaru dowodowego na stronę postępowania.
Przesłanką wyłączającą odpowiedzialność członka zarządu jest również wskazanie mienia spółki, które pozwala na zaspokojenie wierzyciela w znaczniej części. Ta przesłanka wyłączająca odpowiedzialność powinna istnieć na etapie postępowania w sprawie orzeczenia odpowiedzialności członka zarządu. Nie chodzi tu o wskazanie majątku na etapie, gdy toczy się wyłącznie postępowanie egzekucyjne skierowane do majątku spółki. Bezskuteczność takiego postępowania jest bowiem warunkiem wstępnym do wdrożenia odpowiedzialności członka zarządu. Zatem następcze, na etapie orzekania, wskazanie majątku spółki jest niejako nagrodą; za wskazanie majątku uwolniony zostaje od odpowiedzialności członek zarządu.
- art. 107–109, art. 116, art. 118 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.),
- art. 9 § 3, art. 16 i art. 16a, art. 84 ustawy z 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy (Dz.U. z 2013 r. poz. 186 ze zm.).
Zobacz także:
