Skutki podatkowe udzielenia licencji na znaki towarowe

Zgodnie z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego, przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Istotą darowizny jest więc nieodpłatne świadczenie jednej strony (darczyńcy) na rzecz drugiej (obdarowanego), tj. bez jakiegokolwiek świadczenia zwrotnego.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn wspomnianym podatkiem jest objęte m.in. nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy lub praw majątkowych znajdujących się (lub wykonywanych) na terytorium RP, tytułem m.in. darowizny. Podatnikiem jest nabywca, czyli w przypadku darowizny obdarowany. Jednakże z treści art. 3 pkt 2 tej ustawy wynika, że omawianemu podatkowi nie podlega nabycie w drodze m.in. darowizny praw autorskich i praw pokrewnych, praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych oraz wierzytelności wynikających z nabycia tych praw. Oznacza to, że z tytułu nabycia przez osobę fizyczną znaków towarowych/patentów w drodze darowizny nie powstanie po jej stronie obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Wskazane nabycie może być natomiast podstawą do rozpoznania przychodu na podstawie ustawy o PIT. Jeżeli obdarowany występuje w tym przypadku jako przedsiębiorca, wartość świadczenia powinien rozpoznać jako przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT.

U przedsiębiorcy prawa będące przedmiotem darowizny, przy spełnieniu ustawowych przesłanek, mogą stanowić wartości niematerialne i prawne podlegające amortyzacji na podstawie art. 22b ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT. Ich wartość początkową do celów tej amortyzacji należy ustalić zgodnie z art. 22g ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT, tj. według wartości rynkowej z dnia nabycia, chyba że w umowie darowizny określono tę wartość w niższej wysokości. Co istotne, według organów podatkowych prawa do znaków towarowych wolno amortyzować pod warunkiem że na dzień ich nabycia podatnik posiadał na mocy prawomocnej decyzji Urzędu Patentowego szczególną ochronę prawną.

W związku z darowizną spółka nie uzyska przychodu do opodatkowania na podstawie przepisów ustawy o CIT. Ze względu bowiem na nieodpłatny charakter świadczenia, związany z brakiem jakiegokolwiek świadczenia wzajemnego (czy to pieniężnego, czy innego), po jej stronie nie powstanie żadne przysporzenie majątkowe.

Z drugiej jednak strony wartości darowizny spółka nie zaliczy do kosztów uzyskania przychodów. Przesądza o tym treść art. 16 ust. 1 pkt 14 ustawy o CIT, która wyłącza z tego rodzaju kosztów (z pewnymi wyjątkami, z których jednak tutaj żaden nie zachodzi) darowizny i ofiary wszelkiego rodzaju. Ponadto nie sposób uznać, że przekazanie wspomnianej darowizny wykazuje związek z przychodami spółki, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. 

W przypadku takiej darowizny nie znajdą również zastosowania przepisy o cenach transferowych między podmiotami powiązanymi, m.in. więzami o charakterze rodzinnym, zawarte w art. 11 ustawy o CIT. Darowizna znaków towarowych/patentów nie stanowi bowiem transakcji handlowej powodującej postanie przychodu po stronie spółki, która jej dokonuje. W konsekwencji brak jest w takim przypadku możliwości zaistnienia sytuacji opisanej w art. 11 komentowanej ustawy, tj. niewykazania przez ten podmiot dochodów bądź wykazania dochodów niższych od tych, jakich należałoby oczekiwać, gdyby przedmiotowe powiązania nie istniały. Jednostka nie ma również obowiązku sporządzania z tego tytułu dokumentacji transakcji z podmiotami powiązanymi, o której mowa w art. 9a ustawy o CIT.

W świetle art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu tym podatkiem podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.  Przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej. Należy zatem przyjąć, że przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, dokonywane przez podatnika, traktowane jest jako czynność odpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Przedmiotowa darowizna nie stanowi dostawy towarów, ponieważ dotyczy praw majątkowych, a nie towarów, których definicja jest zawarta w art. 2 pkt 6 ustawy o VAT. W konsekwencji organy podatkowe mogą uznać, że przy spełnieniu określonych przepisami warunków zachodzą tutaj przesłanki do opodatkowania omawianego świadczenia np. jako „innego nieodpłatnego świadczenia usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika”.