Premie i nagrody w podstawie trzynastki

Aby w ogóle nabyć prawo do „trzynastki”, pracownik jednostki publicznej musi efektywnie przepracować minimum pół roku. Zasadniczo każde zwolnienie, niezależnie od przyczyny, które powoduje, że okres przepracowany jest krótszy niż 6 miesięcy, skutkuje utratą prawa do wynagrodzenia rocznego. Wyjątkiem od zasady roczności jest przepis wskazujący, że pracownik, który nie przepracował u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego, nabywa prawo do wynagrodzenia rocznego w wysokości proporcjonalnej do okresu przepracowanego. Warunkiem jest tutaj przepracowanie okresu co najmniej 6 miesięcy.

Kwestią premii i nagród zajmował się już Sąd Najwyższy - w pierwszym(wyrok z 20 lipca 2000 r., sygn. akt I PKN 17-00, OSNP 2002-3-77) sąd stwierdził, że tak zwana premia uznaniowa, która nie ma charakteru roszczeniowego, nie stanowi składnika wynagrodzenia za pracę i wobec tego nie mieści się w pojęciu wynagrodzenia urlopowego.

To samo dotyczy nagród pieniężnych, które ze swej natury są przyznawane według uznania pracodawcy i nie mogą być też zaliczone do podstawy wymiaru zarówno ekwiwalentu urlopowego, jak i trzynastki.

W kolejnym orzeczeniu (wyrok z 22 września 2000 r., sygn. akt I PKN 33-00, OSNP 2002-8-182) sąd wskazał, że premia wypłacana co pewien czas za okresy zróżnicowane co do ich długości, jest świadczeniem periodycznym, do którego nie ma zastosowania wyłączenie przewidziane w § 6 pkt 1 r.u.w. Dotyczy to takich składników, jak znane powszechnie tzw. premie kwartalne lub miesięczne, wypłacane z funduszu płac, a przyznawane praktycznie całej załodze jednostki, z niewielkimi wyjątkami (np. dotyczącymi pracowników ukaranych karami porządkowymi lub dyscyplinarnymi).

Natura danego składnika premiowego płacy musi wynikać z przepisów płacowych obowiązujących w danej jednostce. Świadczenie ma charakter uznaniowy tylko wtedy, gdy regulamin wynagradzania nie określa warunków przyznania świadczenia albo gdy warunki przyznania świadczenia są określone w sposób na tyle ogólny, że uniemożliwiają kontrolę ich spełnienia.