Praca w gospodarstwie rolnym a staż pracy

Ustawa o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy przewiduje różne sytuacje, gdy okres takiej pracy jest wliczany do stażu, i są to:

1) okresy prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie, prowadzonym przez współmałżonka,

2) okresy pracy po ukończeniu 16. roku życia w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez rodziców lub teściów, poprzedzające objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub wraz ze współmałżonkiem, przypadające przed 1 stycznia 1983 r.

3) okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin, przypadające po 31 grudnia 1982 r.

W ostatnim z punktów jest mowa o domowniku w rozumieniu odpowiednich przepisów i w takim przypadku przez domownika należy rozumieć osobę, która ukończyła 16 lat, pozostawała z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkiwała na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie oraz stale pracowała w tym gospodarstwie rolnym i nie była związana z rolnikiem stosunkiem pracy.

Pracodawca ma obowiązek uwzględnić wskazany okres pracy, jeśli jest on potwierdzony odpowiednim dokumentem. Podstawowym jest zaświadczenie wydane przez urząd gminy, na której terenie znajdowało się gospodarstwo rolne. Jeśli jednak urząd nie dysponuje dokumentami, na podstawie których możliwe byłoby wydanie takiego zaświadczenia, zawiadamia o tym pracownika, gdyż to on jest zainteresowany dowiedzeniem swojej pracy w gospodarstwie rolnym. Pracodawca samorządowy nie ma żadnej legitymacji prawnej do występowania do urzędu gminy w imieniu pracownika, który powiadomił go o okresie pracy w gospodarstwie rolnym, ale jej nie udokumentował.

Drugą metodą potwierdzenia okresu pracy w gospodarstwie rolnym jest przedstawienie zeznań co najmniej dwóch świadków zamieszkujących w gminie, w której położone jest gospodarstwo w okresie, w którym wykonywana była praca. Dopuszczenie takiego dowodu jest możliwe tylko w sytuacji, gdy pracownik przedstawi również zawiadomienie, że nie ma możliwości wydania zaświadczenia, o którym mowa w art. 3 ust. 1 ustawy o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy. Ponadto zeznania świadków muszą być również złożone przed urzędem gminy, na terenie której znajdowało lub znajduje się gospodarstwo rolne, gdyż jedynie ten podmiot ma możliwość potwierdzenia tożsamości i okresów zamieszkiwania świadków (wyrok Naczelnego Sądy Administracyjnego w Warszawie z 30 stycznia 2018 r., I OSK 621/16).