Umorzenie możliwe jest wyłącznie na wniosek zobowiązanego (organ nie może działać z urzędu). Zakres zastosowania umorzenia uzależniony jest od zobowiązanego. Zasadą jest, że właściwy organ na wniosek zobowiązanego może umorzyć w całości lub w części należności publicznoprawne. Ograniczenie od tej reguły przewidziano dla zobowiązanego prowadzącego działalność gospodarczą odnośnie do:
Zasady umarzania należności publicznoprawnych
Podstawę prawną umarzania publicznoprawnych niepodatkowych należności budżetowych stanowi art. 64 uofp. Do stosowania ulgi umorzenia jest właściwy organ (wymieniony w art. 61 uofp).
• rodzajów należności publicznoprawnych, względem których dochodzi do umorzenia (art. 60 pkt 1–6),
• warunków związanych z pomocą publiczną (nie są pomocą publiczną lub są dozwolone pomocą publiczną, pomocą de minimis albo w ściśle wyznaczonym obszarze 9 – art. 64 ust. 2).
Gospodarka należnościami w jednostce budżetowej powinna także uwzględniać zasady ustalone w art. 44 ust. 3 uofp.
Jest to szczególnie ważne w sytuacji dochodzenia należności (windykacja, egzekucja), gdy koszty ewentualnych planowanych działań zmierzających do wyegzekwowania należnych kwot przewyższają kwotę długu.
Niedochodzenie drobnych kwot
Jeśli wydatki publiczne muszą być dokonywane w sposób celowy, oszczędny, z zachowaniem zasad uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów i optymalnego doboru metod i środków służących osiągnięciu założonych celów, to jak to pogodzić z brakiem podstaw prawnych do umarzania tych drobnych kwot należności w jednostkach budżetowych.
Wydaje się, że celowe jest wystąpienie do dysponenta części budżetowych o wyrażenie zgody na niedochodzenie drobnych kwot. W piśmie skierowanym do dysponenta jednostka może np. zaproponować konkretny rząd wielkości należności, a także uprawdopodobnić, że kwoty, które musiałaby ponieść w celu wyegzekwowania tych należności, są niewspółmierne do ewentualnych korzyści (koszty korespondencji, koszty egzekucji, rozmowy telefoniczne, dodatkowe nakłady pracy, podróże służbowe pracowników itd.). Pamiętajmy jednak, że brak jest podstaw prawnych do umarzania takich należności przez jednostkę.
Ewidencja księgowa
Co do zasady państwowa jednostka budżetowa pobrane dochody odprowadza na rachunek dochodów budżetu państwa (metoda budżetowania brutto). Za rozporządzeniem w sprawie planu kont do ewidencji księgowej należności z tytułu dochodów budżetowych w jednostce wykorzystywane jest konto 221.
- Ustawa z 17 kwietnia 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. z 2014 r. poz. 1619 ze zm.).
- Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2013 r. poz. 885 ze zm.).
- Ustawa z 17 listopada 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz.U. z 2013 r. poz. 168 ze zm.).
- Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.).
- Rozporządzenie ministra finansów z 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (Dz.U. z 2014 r. poz. 1053 ze zm.).
- Rozporządzeniem ministra finansów z 7 grudnia 2010 r. w sprawie sposobu prowadzenia gospodarki finansowej jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych (Dz.U. Nr 241, poz. 1616 ze zm.).
Zobacz także:
