Zdarza się, że w jednostce występują koszty dotyczące innych okresów sprawozdawczych. Sytuacja taka wymusza konieczność dokonania rozliczeń międzyokresowych kosztów (czyli rozliczenia kosztów w czasie).
Rozliczanie kosztów w czasie - praktyka
Z obowiązujących zasad rachunkowości wynika obowiązek prowadzenia ewidencji operacji gospodarczych z podziałem na okresy, których one dotyczą. Ścisłe wyodrębnienie przychodów i kosztów, odnoszących się do poszczególnych okresów sprawozdawczych, stanowi o zachowaniu zasady współmierności przychodów i kosztów ich osiągnięcia.
W praktyce rozliczenie w czasie poniesionych przez jednostkę kosztów polega na:
• wyłączeniu z kosztów prowadzonej działalności i ujęciu na odrębnym koncie księgowym kosztów za więcej niż jeden okres sprawozdawczy, a następnie rozliczeniu ich na te okresy sprawozdawcze, których dotyczą;
• wliczeniu do kosztów działalności bieżącego okresu sprawozdawczego wykonanych na rzecz jednostki świadczeń (dostaw, usług), które nie stanowią jeszcze zobowiązania np. z powodu braku właściwego dokumentu oraz kosztów prawdopodobnych, przewidzianych do poniesienia w tym okresie sprawozdawczym.
Uwzględniając charakter oraz sposób rozliczania kosztów w czasie, rozliczenia międzyokresowe dzieli się na czynne i bierne.
Czynne rozliczenia międzyokresowe
Wystąpią wówczas, gdy ponoszone przez jednostkę koszty dotyczą przyszłych okresów. Koszty przyszłych okresów mogą być rozliczane na poszczególne okresy sprawozdawcze w ciągu jednego roku budżetowego lub kilku lat budżetowych.
W bilansie jednostki czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów wykazywane są jako składnik jej aktywów.
Oznacza to, że rozliczenia te traktowane są jako tożsame z materialnymi produktami pracy i wpływają na zwiększenie sumy całokształtu poniesionych w okresie sprawozdawczym kosztów rodzajowych, chociaż znajdą odzwierciedlenie w wyniku finansowym innego okresu sprawozdawczego. W jednostkach samorządu terytorialnego rozliczenia międzyokresowe czynne, stanowiąc element aktywów obrotowych, podlegają określonym zasadom wyceny.
W ciągu roku budżetowego wyceniane są one w wysokości kosztów, które dotyczą przyszłych okresów sprawozdawczych. Na koniec roku (na dzień bilansowy) wycena dokonywana jest w wysokości poniesionych kosztów, które odnoszą się do przyszłych okresów sprawozdawczych, pomniejszonych o odpisy aktualizujące. Odpisy aktualizujące czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów mogą być dokonywane wraz z upływem czasu lub z uwzględnieniem wysokości świadczeń.
Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów ewidencjonowane są w księgach rachunkowych budżetu, najczęściej związane są z odsetkami od zaciągniętych przez jednostkę samorządu terytorialnego kredytów i pożyczek, których zapłata nastąpi w okresie późniejszym.
Bierne rozliczenia międzyokresowe
Rozliczenia te obejmują kwoty, które zostaną zaliczone do kosztów bieżącego okresu sprawozdawczego i których poniesienie nastąpi dopiero w przyszłych okresach. W praktyce bierne rozliczenia międzyokresowe polegają na ujęciu w księgach rachunkowych jednostki kosztów w wysokości prawdopodobnych zobowiązań powstałych w konsekwencji realizacji przypadających na dany okres sprawozdawczy świadczeń (dostaw, usług) oraz tworzenia rezerw na koszty przyszłych okresów.
Rramkka
Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów ujmowane są w bilansie jednostki po stronie pasywów. Ewidencja rozliczeń międzyokresowych kosztów dokonywana jest na koncie 640 „Rozliczenia międzyokresowe kosztów”.
Strona Wn konta 640 służy do ewidencji kosztów prostych i złożonych, poniesionych w okresie sprawozdawczym, a dotyczących przyszłych okresów. Ujęciu na koncie 640 podlegają także wydatki poniesione w okresie sprawozdawczym, na które utworzono rezerwę w okresach poprzednich. Strona Ma służy natomiast do ujmowania rezerw na wydatki przyszłych okresów oraz zaliczenia do kosztów okresu sprawozdawczego kosztów już poniesionych w okresach poprzednich.
Do konta 640 powinna być prowadzona ewidencja szczegółowa w taki sposób, aby możliwe było ustalenie:
1) wysokości tych kosztów zakupu, które podlegają rozliczeniu w czasie;
2) wysokości innych rozliczeń międzyokresowych kosztów z dalszym podziałem według ich tytułów.
Pozostałe na koniec okresu obrachunkowego saldo konta 640 oznacza:
• w przypadku salda Wn koszty przyszłych okresów;
• w przypadku salda Ma utworzone rezerwy na wydatki przyszłych okresów. Ewidencja końcoworoczna powinna dotyczyć analizy zapisów dokonanych na koncie 640 w ciągu roku budżetowego, ze szczególnym uwzględnieniem wysokości i tytułów kosztów odnoszonych w koszty poszczególnych okresów sprawozdawczych.
Czytaj także w PortaluFK:
