Ewidencja księgowa - podatek odroczony na przykładach

Dzieje się tak, gdy w szczególnych sytuacjach prawo podatkowe kształtuje wynik finansowy zgodnie z zasadą memoriału. Podatek odroczony daje w tej sytuacji możliwość w jasny i czytelny sposób wskazania powstałych zobowiązań podatkowych jak również związanej z tym modyfikacji, która jest ujęta w sprawozdaniu finansowym.

Nie wszystkie jednostki są zobligowane do tworzenia rezerw i aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Przewidziane są tu pewne ustępstwa. I tak jednostki, które za poprzedni rok obrotowy nie przekroczyły co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:

1) 17.000.000 zł - w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,

2) 34.000.000 zł - w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,

3) 50 osób - w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty

- mogą odstąpić od ustalania aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Wynika to z  art. 37 ust. 10 ustawy o rachunkowości.

Wskazanego przepisu nie stosuje się jednak do następujących jednostek:

• jednostek organizacyjnych działających na podstawie Prawa bankowego, przepisów o obrocie papierami wartościowymi, przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, przepisów o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych lub przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, bez względu na wielkość przychodów;
• jednostek zamierzających ubiegać się albo ubiegających się o zezwolenie na wykonywanie działalności na podstawie ww. przepisów; 
• alternatywnych spółek inwestycyjnych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,
• emitentów papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu na jednym z rynków regulowanych Europejskiego Obszaru Gospodarczego;
• emitentów papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu w alternatywnym systemie obrotu;
• krajowych instytucji płatniczych;
• instytucji pieniądza elektronicznego.

W sytuacji, gdy wyliczona wartość bilansowa przewyższa wartość podatkową występują dodatnie różnice przejściowe. W związku z ich pojawieniem się, jednostka tworzy rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego, które stanowić będą kwotę podatku dochodowego wymaganego do zapłaty w następnym okresie. Wielkość rezerwy obliczana jest zgodnie ze stawkami obowiązującymi w roku powstania obowiązku podatkowego.

Rezerwę zawiązuje się w dniu bilansowym za pomocą dokumentu PK po stronie MA konta 830 „Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego” w korespondencji z kontem 870 -  „Podatek dochodowy i inne obowiązkowe

Przeciwną sytuacją niż w przypadku rezerw odzwierciedlają aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Powstają one, gdy wartość bilansowa jest mniejsza niż wartość podatkowa, a więc przy powstaniu ujemnych różnic przejściowych. Jest to kwota, która podlega odliczeniu od podatku dochodowego w następnym roku podatkowym.

Analogicznie jak w przypadku rezerw, ustalenie wysokości aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego zależy od stawki podatku, jaki obowiązuje w okresie, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego tworzy się w dniu bilansowym za pomocą dokumentu PK po stronie WN na koncie 650 – „Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego” w korespondencji z kontem870 – „Podatek dochodowy i inne obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego”.

W kolejnym roku obrotowym operacja wyksięgowania aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego następuje poprzez zapis odwrotny. W bilansie aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego ujmowane są w aktywach w grupie Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe  A.V.1. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego.