Dokument tożsamości dla polskich dzieci jednopłciowej pary

Trybunał Sprawiedliwości UE analizował pytanie prejudycjalne skierowane przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie (sygn. C 2/21). Z wnioskiem o takie właśnie rozwiązanie wystąpił Rzecznik Praw Obywatelskich. Problematyczna jest bowiem odmowa wpisania do polskich akt stanu cywilnego, zagranicznego aktu urodzenia dziecka, w którym wskazani są rodzice tej samej płci. 

Sytuacja tych polskich obywateli jeszcze bardziej skomplikowała się po wydaniu uchwały 7 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z 2 grudnia 2019 r. (sygn. II OPS 1/19), w której wprost stwierdzono, że w takiej sytuacji przeniesienie aktu urodzenia do polskiego rejestru stanu cywilnego jest niedopuszczalna. Uchwała zamknęła dla tych dzieci możliwość uzyskania polskiego aktu urodzenia. Bez tego nie mają również możliwości otrzymania paszportu, a otrzymanie dowodu osobistego czy nawet numeru PESEL w wielu przypadkach jest nie tyle utrudnione, co wręcz niemożliwe. Niektóre gminy decydują się na wydawanie dokumentów na podstawie aktów urodzenia wydanych za granicą, ale wpisują wówczas jedynie dane matki, która urodziła dziecko, bez wskazywania drugiej matki. 

Poznaj nasze szkolenia: Dyrektywa Work Life Balance - projekt ustawy  

Dzieci mają ograniczone prawa jedynie z tego powodu, że mają rodziców tej samej płci. A ograniczenia te wynikają z braku polskich dokumentów i numeru PESEL. Bez niego nie mogą chociażby korzystać z polskiej służby zdrowia, z edukacji i nie mogą swobodnie przemieszczać się po terenie Unii Europejskiej, a swoboda przemieszczania się jest przecież fundamentalnym prawem UE. Mimo licznych interwencji - m.in. Rzecznika Praw Obywatelskich - nie wprowadzono zmian w prawie, które zniosłyby tę dyskryminację. W imieniu obywatelki polskiej wniósł skargę do WSA w Krakowie na odmowę transkrypcji jej zagranicznego aktu urodzenia. WSA na jego wniosek wniósł z kolei pytanie prejudycjalne do TSUE. 

Trybunał Sprawiedliwości UE rozpatrzył pytanie krakowskiego WSA w dniu 24 czerwca 2022 r. Zgodnie z orzeczeniem: 

"bez względu na to, czy polskie prawo uznaje pary jednopłciowe oraz możliwość ich rodzicielstwa, dziecko takiej pary musi mieć możliwość uzyskania dowodu tożsamości lub paszportu umożliwiającego mu podróżowanie po Unii Europejskiej i przebywanie z rodzicami, bez względu na to, czy są oni tej samej płci"

W argumentach zaprezentowanych przez Trybunał, pojawiła się konieczność zagwarantowania swobodnego przemieszczania się, ochrona prawa do prowadzenia normalnego rodzinnego życia, ochrona praw dziecka - którego interes powinien byś wyjątkowo chroniony w postępowaniu administracyjnym, a także jego prawem do stałego kontaktu i osobistej relacji z każdym z rodziców. 

Ważne: Wydanie obywatelowi dokumentu umożliwiającemu podróżowanie po terytorium UE to bezwzględny obowiązek państwa członkowskiego.

Poznaj nasze szkolenia:

• Atrakcjonizm jako groźne zjawisko, kształtowanie tolerancji w szkole 
• Budowanie pewności siebie u dzieci w wieku szkolnym, przedszkolnym