Świadczenia finansowane z ZFŚS nie podlegają VAT

Obowiązek tworzenia przez pracodawców zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (ZFŚS) wynika z ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Zgodnie z ustawą o ZFŚS fundusz ten muszą obowiązkowo tworzyć pracodawcy zatrudniający według stanu na 1 stycznia danego roku co najmniej 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty.

Środki funduszu są gromadzone na odrębnym rachunku bankowym, a pracodawca nimi jedynie administruje. Przedsiębiorcy pokrywają ze środków ZFŚS różnego rodzaju świadczenia. Dotyczy to nie tylko wczasów dla pracowników oraz emerytów, ale również kolonii i obozów dla dzieci pracowników, karnetów uprawniających do korzystania z basenów, siłowni i innych obiektów sportowych oraz imprezy integracyjne.

Wielu pracodawców ma wątpliwości, czy świadcząc tego rodzaju usługi na rzecz pracowników oraz członków ich rodzin w ramach prowadzonej działalności socjalnej, występują jako podatnicy VAT, a w konsekwencji – czy te świadczenia podlegają temu podatkowi.

W wielu sytuacjach fiskus nakazywał opodatkowanie takich świadczeń VAT. Organy podatkowe argumentowały swoje stanowisko tym, że w myśl art. 5 ustawy o VAT opodatkowaniu tym podatkiem podlega m.in.: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W niektórych przypadkach opodatkowane są także świadczenia nieodpłatne.

Z drugiej zaś strony zdaniem niektórych organów podatkowych fundusz świadczeń socjalnych jest odrębną od środków firmy masą majątkową, która jest jedynie administrowana przez pracodawcę. Finansując z niego określone przedsięwzięcia, przedsiębiorca wykonuje jedynie nieodpłatne czynności techniczne, do których został zobowiązany na podstawie odrębnych przepisów. Nie mają one związku z prowadzoną przez niego podstawową działalnością gospodarczą, lecz z działalnością socjalną, o której mowa w art. 2 pkt 1 ustawy o ZFŚS. Wobec tego nie działa on w tym przypadku jako podatnik VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT.

Obecnie dominuje stanowisko, że wydatki z ZFŚS nie podlegają VAT. Świadczenia finansowane za częściową odpłatnością również nie podlegają VAT, gdyż sam sposób finansowania tych świadczeń nie zmienia ich charakteru.