Ordynacja podatkowa w art. 70 § 6 wskazuje konkretne przypadki, które powodują zawieszenie biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Zgodnie z przywołanym przepisem, bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego zostaje zawieszony (bądź w ogóle się nie rozpoczyna):
Skarga na decyzję o nadpłacie zawiesi bieg przedawnienia
Naczelny Sąd Administracyjny przeanalizował przepisy Ordynacji podatkowej odnoszące się do zawieszenia biegu terminu przedawnienia. Istotą była odpowiedź na pytanie, czy decyzja o odmowie stwierdzenia nadpłaty podatku może być traktowana jako decyzja dotycząca zobowiązania podatkowego o której mowa w art. 70 § 6 Op.
1) w przypadku gdy istnieje podejrzenie przestępstwa lub wykroczenia związanego z niewykonaniem zobowiązania podatkowego - bieg terminu ulega zawieszeniu w dniu wszczęcia postępowania w sprawie tego czynu, a podatnik został o nim powiadomiony
2) w dniu wystąpienia Szefa KAS o opinię Rady do Spraw Przeciwdziałania Unikaniu Opodatkowania, na wniosek strony zgodnie z art. 119 Op.
3) w dniu doręczenia zawiadomienia o przystąpienia do zabezpieczenia i doręczenia postanowienia o przyjęciu zabezpieczenia - w dokładnie określonych przypadkach
4) w dniu wniesienia do sądu administracyjnego skargi na decyzję dotyczącą zobowiązania, lub wniesienia żądania ustalenia przez sąd powszechny czy dany stosunek prawny czy prawo istniały czy nie.
Decyzja o odmowie stwierdzenia nadpłaty podatkowej
Czy w związku z tym, można uznać, że także skarga do sądu administracyjnego dotycząca decyzji o odmowie stwierdzenia nadpłaty, także może być potraktowana jako przerywająca bieg terminu przedawnienia?
Aby to stwierdzić, trzeba przeanalizować zapis "wniesienie do sądu skargi na decyzję dotyczącą tego zobowiązania". Naczelny Sąd Administracyjny w swoim wyroku przyjrzał się temu zapisowi przez pryzmat wykładni językowej. Zresztą zgodnie z orzecznictwem, to właśnie po nią należy sięgać w pierwszej kolejności, a dopiero w przypadku dalszych wątpliwości, lub dla bardziej precyzyjnego wyjaśnienia, należy korzystać z wykładni funkcjonalnej czy systemowej. Bez nich wykładnia językowa byłaby niewystarczająca, bo pozbawiona swoistego kontekstu prawnego. Jeżeli wykładnia językowa, systemowa i funkcjonalna dają ten sam efekt, to można powiedzieć, że jest to wynik idealny. I tak zdecydowanie jest w tym przypadku.
Wykładnia przepisów o zawieszeniu biegu terminu przedawnienia
W uzasadnieniu NSA przytoczył słownikową definicję słowa "dotyczyć" zgodnie z którą oznacza ono "odnosić się do czegoś, mieć z czymś związek". Zapis art. 70 Op nie wskazuje więc jedynie na decyzje w przedmiocie zobowiązania. Decyzja dotycząca zobowiązania podatkowego musi jedynie mieć związek z tym zobowiązaniem. Decyzja odmawiająca stwierdzenia nadpłaty w podatku przede wszystkim dotyczy podatku wynikającego z określonego zobowiązania podatkowego. Nie można jednak uznać, że nie odnosi się ona do zobowiązania podatkowego albo, że nie ma z nim związku.
Wykładnia językowa przeprowadzona przez NSA prowadzi to wnioski, że rozstrzygnięcie dotyczące istnienia nadpłaty w podatku odnosi się, ma związek, czy stosując sformułowanie wykorzystane w art. 70 Op - dotyczy zobowiązania podatkowego. Nie można zawężać rozumienia użytego w art. 70 § 6 pkt 2 Op "dotyczyć zobowiązania podatkowego" jedynie do decyzji określającej lub ustalającej to zobowiązanie. Zdaniem NSA byłoby to wbrew zapisom ustawy.
Dotychczasowe orzecznictwo potwierdza nierozerwalny związek decyzji o nadpłacie w podatku z samym ustaleniem zobowiązania podatkowego (zob. uchwała siedmiu sędziów NSA z 27 stycznia 2014 r. - sygn. II FPS 5/13).
Elementem wniosku o stwierdzenie nadpłaty jest wprowadzenie korekty w zeznaniu podatkowym, a to następuje w związku z nowym obliczeniem wysokości zobowiązania podatkowego. W decyzji stwierdzającej nadpłatę organ podatkowy określa również wysokość zobowiązania podatkowego.
NSA uznał przerwanie biegu terminu przedawnienia
Biorąc pod uwagę wszystkie wskazane okoliczności, Naczelny Sąd Administracyjny potwierdził, że zgodnie z art. 6 pkt 2 Ordynacji Podatkowej, zawieszenie biegu terminu przedawnienia następuje w przypadku wniesienia skargi na decyzję odmawiającą lub stwierdzającą istnienie nadpłaty w podatku dochodowym do sądu administracyjnego. Decyzja ta dotyczy zobowiązania podatkowego.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 15 lutego 2022 r. - sygn. II FSK 2439/20 - orzeczenia.nsa.gov.pl
