Zgodnie z mającą obowiązywać od 1 lipca 2022 r. zmianą, bank będzie musiał przygotować informacje dotyczące osoby fizycznej lub prawnej, a nawet pełnomocnika wskazanego do rachunku bankowego, gdy toczy się postępowanie przygotowawcze w związku z czynami popełnionymi w zakresie działalności tego podmiotu. Zatem nie mamy tutaj do czynienia z osobą podejrzaną. Jedyną kwalifikacją jest związek działalności z popełnionym czynem.
Skarbówka może zajrzeć na prywatne konto
Bank może być zobowiązany do udostępnienia danych z prywatnych kont osób fizycznych. Wszystko za sprawą przepisów zmieniających szereg ustaw podatkowych, a przede wszystkim art. 20 ustawy z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw zmienił ustawę z 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej.
Zmiana jest dość drastyczna, bo do 1 lipca 2022 r. banki mają taki obowiązek w stosunku do osoby podejrzanej, wskazując konkretne konto.
Wątpliwości RPO
Nie można się dziwić, że sprawie przyjrzał się Rzecznik Praw Obywatelskich. Przepisy ewidentnie wkraczają bowiem w prywatną sferę obywateli, nawet w przypadku w którym nie mają jeszcze żadnego podejrzenia o popełnienie przestępstwa, czy wykroczenia (także przestępstwa lub wykroczenia skarbowego). Postępowanie jest bowiem prowadzone w sprawie - a nie przeciwko konkretnej osobie.
Co więcej - bank będzie musiał ujawnić takie informacje, nie tylko szefowi Krajowej Administracji Skarbowej oraz naczelnikowi urzędu celno-skarbowego, lecz także naczelnikowi urzędu skarbowego.
Przypomnijmy, że w obecnym stanie prawnym, jest to możliwe jedynie w związku z postępowaniem przygotowawczym lub czynnościami wyjaśniającymi w związku z czynami popełnionymi w zakresie działalności osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej. Od 1 lipca - będzie to możliwe także wobec osób fizycznych.
Brakuje uzasadnienia
Rzecznik Praw Obywatelskich podnosi w swoim wystąpieniu z 14 marca 2022 r. skierowanym do Premiera wykonującego obowiązki Ministra Finansów, że takiego rodzaju regulacja nadmiernie wkracza w sferę życia obywateli. Zaznacza również, że w żaden sposób nie została ona argumentowana w uzasadnieniu do ustawy zmieniającej te zasady.
W piśmie czytamy także, że projekt ustawy wprowadzający podejrzaną regulację, nie został przygotowany zgodnie ze sztuką prawodawczą, a w podczas jego uchwalania, w żaden sposób także nie odniesiono się do uwag, które spłynęły na etapie konsultacji publicznych projektu.
Teraz pozostaje czekać, czy ta interwencja wywoła jakikolwiek skutek.
Pismo Rzecznika Praw Obywatelskich z 14 marca 2022 r. do Prezesa Rady Ministrów z prośbą o wyjaśnienie celowości wprowadzonych zmian dotyczących dostępu do kont bankowych osób fizycznych - portal Rzecznika Praw Obywatelskich - bip.brpo.gov.pl
