Od umowy dożywocia nie trzeba płacić PIT

Zdarza się, że starsi podatnicy zawierają umowy dożywocia, na podstawie których w zamian za opiekę, zapisują nieruchomość innej osobie. Umowa o dożywocie polega na tym, że w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązuje się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (przyjąć jako domownika, zapewniać wyżywienie, odpowiednią pomoc).

Niekiedy jednak pojawiają się wątpliwości czy należy zapłacić podatek w wysokości 2% czy może 19% PIT.

Fiskus najczęściej stoi na stanowisku, że zbycie na podstawie umowy o dożywocie prawa odrębnej własności lokalu mieszkalnego, przed upływem pięcioletniego terminu, stanowi źródło przychodów i podlega opodatkowaniu podatkiem w wysokości 19% podstawy obliczenia podatku.

Naczelny Sąd Administracyjny jednak orzekł, że przy umowach dożywocia nie powinno się określać przychodu na podstawie art. 19 ust. 1 i 3 ustawy o PIT. Sąd przychylił się do stanowiska, że przepisy nie dają możliwości obliczenia przychodu takiego podatnika, a więc również ustalenia podatku. Nie kwestionowano dotychczas, że umowa dożywocia może mieć charakter odpłatnego zbycia nieruchomości, za którą dożywotnik nabywa prawo dożywotniego utrzymania.

Umowa dożywocia ma co prawda charakter wzajemny, jednak nie zawsze jest on ekwiwalentny. Wskazywano także, że nie ma możliwości określenia ceny (odpłatności) odpłatnego zbycia nieruchomości przez dożywotnika z uwagi na nieweryfikowalny, zależny od długości życia dożywotnika zakres i czas trwania świadczeń z tej umowy. Ponieważ czas trwania świadczeń w umowie dożywocia może być różny, nie sposób choćby z tego powodu ich utożsamiać z ceną.

Dożywotnicy, którzy taki podatek zapłacili, mogą, pod warunkiem że nie został on określony prawomocną decyzją, złożyć korekty zeznań podatkowych.