Kiedy uczeń sam zdecyduje, czy będzie chodził na religię?

Projekt zakłada zmianę jednego przepisu - a mianowicie art. 12 ust. 1 ustawy o systemie oświaty. Zgodnie z nowym jego brzmieniem publiczne przedszkola i szkoły podstawowe organizują naukę religii na życzenie rodziców. Natomiast publiczne szkoły ponadpodstawowe naukę religii organizują na życzenie samych uczniów. Uczniowie po ukończeniu 15 roku życia sami decydują o pobieraniu nauki religii. 

Obniżenie wieku uprawniającego do podjęcia samodzielnej decyzji dotyczącej uczestnictwa w lekcjach religii pociąga za sobą konieczność zmian systemowych. Zmiany te dotyczą prowadzenia lekcji religii w szkołach ponadpodstawowych, w których - jeśli propozycja zostanie przyjęta - religia będzie prowadzona wówczas, gdy taką decyzję podejmą sami uczniowie.  Przepisy mają wejść w życie z od stycznia 2023 r. 

Aktualnie ustawa o systemie oświaty pozwala na samodzielne decydowanie o nauce religii dopiero po osiągnięciu pełnoletności. Zdaniem projektodawców zmian, choć zapis ten nie jest sprzeczny ani z konstytucją ani z przyjętymi przez Polskę regulacjami międzynarodowymi, to neguje podmiotowość osób małoletnich. Odbiera im prawo do samodzielnego podejmowania decyzji w kontekście niezwykle osobistej i indywidualnej sfery życia. 

Zgodnie z uzasadnieniem projektu, zmiana jest ukłonem w stronę wolności sumienia osób małoletnich. Rodzice co prawda mają prawo wychowywać dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami, jednak art. 48 Konstytucji wyraźnie zaznacza, że wychowanie to ma także uwzględniać stopień dojrzałości dziecka, oraz wolność jego sumienia oraz wyznania i jego przekonania. Wolność sumienia i wyznania dziecka są więc wartościami chronionymi przez konstytucję. Polska jako członek ONZ musi stosować także Konwencję o Prawach Dziecka, która w art. 14 zobowiązuje do respektowania prawa dziecka do swobody myśli, sumienia i wyznania.  

Na tej podstawie można śmiało stwierdzić, że zmuszanie dzieci do uczestnictwa w katechezie albo obrzędach religijnych jest przekroczeniem granic ich osobistej wolności i stoi w sprzeczności z ich konstytucyjnymi prawami. 

• Przygotowanie do zawodu nauczyciela – kompendium wiedzy 
• Zasady zatrudniania nauczycieli od 1 września 2022 r. w pytaniach i odpowiedziach