Cenowe promocje leków - czy to zakazana reklama?

Na terenie Unii Europejskiej obowiązują przepisy dotyczące reklamy produktów leczniczych. Reklama ta musi spełniać określone warunki, podlega ograniczeniom i zakazom, co podyktowane jest koniecznością ochrony zdrowia publicznego. Regulację zawiera dyrektywa 2001/83 Parlamentu Europejskiego i Rady z 6 listopada 2001 r. w sprawie wspólnotowego kodeksu odnoszącego się do produktów leczniczych stosowanych u ludzi, zmieniona dyrektywą 2004/27/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 31 marca 2004 r.

Sprawa reklamy produktów leczniczych trafiła do Trybunały na skutek skargi łotewskiej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, która prowadzi działalność farmaceutyczną. Krajowa inspekcja zdrowia zakazała spółce stosowania reklamy dotyczącej promocyjnej sprzedaży produktów leczniczych. Podstawą wydanego zakazu były przepisy krajowe, które zakazywały stosowania reklam w oparciu o ceny, oferty promocyjne i sprzedaż wiązaną. Legalność przepisów spółka starała się zakwestionować przed krajowym Trybunałem Konstytucyjnym, a ten poprosił Trybunał Sprawiedliwości UE o interpretację pojęcia "reklamy produktów leczniczych" na gruncie przywołanej dyrektywy a także o stwierdzenie, czy wprowadzony w łotewskim prawie zakaz jest zgodny z dyrektywą. 

Trybunał Sprawiedliwości EU w składzie wielkiej izby w wyroku z 22 grudnia 2022 r. stwierdził, że stosowane w dyrektywie pojęcie "reklamy produktów leczniczych" to jakakolwiek forma przekazywania informacji, agitacji lub motywowania ukierunkowanego na zachęcanie do przepisywania, dostarczania, sprzedaży lub konsumpcji określonego produktu leczniczego lub nieokreślonych produktów leczniczych. 

Rozpowszechnianie informacji, które mają zachęcić do zakupu produktu leczniczego tylko ze względu na jego cenę (decyduje o zakupie czynnik ekonomiczny, bez oceny właściwości), ogłaszanie takich promocji czy wskazywanie, że produkt taki jest sprzedawany w pakiecie z innym produktem - niekoniecznie leczniczymi - jest objęte pojęciem reklamy produktów leczniczych nawet, także jeśli rozpowszechniane informacje nie dotyczą określonych produktów leczniczych. Może to prowadzić do nieracjonalnych decyzji zakupowych i nadmiernego spożywania produktów leczniczych. 

Ważne: Państwa członkowskie są zobowiązane do zakazania treści reklamowych, które mogłyby zachęcać do nieracjonalnego stosowania produktów leczniczych - jest to konieczne w celu zapobiegania zagrożeniu dla zdrowia publicznego.