Odpady zakaźne nie mogą być unieszkodliwiane gdziekolwiek

Odpady medyczne i weterynaryjne, które miały kontakt z materiałem zakaźnym, mogą zawierać szkodliwe drobnoustroje o dużym potencjale infekcyjności lub ich toksyny oraz mogą charakteryzować się odpornością na leki. W związku z tym są traktowane jako materiał niebezpieczny i muszą być skutecznie unieszkodliwione. Prawo szczegółowo określa zasady dotyczące sposobu unieszkodliwiania, warunki prowadzenia tego procesu oraz miejsca, gdzie może się to odbywać.

Zakaźne odpady medyczne i weterynaryjne mogą być tylko i wyłącznie spalone w spalarniach odpadów niebezpiecznych. Prawo nie zezwala na inne metody ich unieszkodliwiania, w tym na spalanie we współspalarniach odpadów.

Tylko spalanie w ściśle określonych warunkach gwarantuje, że zagrożenie infekcyjne będzie zlikwidowane oraz unieszkodliwione zostaną niebezpieczne substancje chemiczne z pozostałości leków mogących znajdować się w zakaźnych odpadach medycznych i weterynaryjnych. Proces termicznego przekształcania odpadów przebiega przy wysokich temperaturach w komorze reakcyjnej, sięgając do około 1000^oC (w komorze dopalania gazy spalinowe mają temperaturę 1100^oC), co skutecznie eliminuje nie tylko drobnoustroje, ale także ich toksyny. Po procesie spalania powstają niewielkie ilości sterylnego popiołu.

Zakaźne odpady medyczne i weterynaryjne powinny być unieszkodliwiane w instalacjach zlokalizowanych na terenie województwa, w obrębie którego zostały wytworzone. Istnieją jednak wyjątki od tej zasady. Dotyczy to następujących sytuacji, gdy:

• na terenie województwa, w którym znajduje się szpital lub przychodnia i gdzie wytwarzane są odpady zakaźne, nie ma instalacji do unieszkodliwiania odpadów tego typu;
• instalacja do unieszkodliwiania (spalarnia odpadów niebezpiecznych) z terytorium tego samego województwa znajduje się w większej odległości od miejsca wytwarzania odpadów zakaźnych niż inna, położona poza jego granicami;
• instalacja, w której można by unieszkodliwić odpady zakaźne z tego samego województwa nie posiada wystarczających mocy przerobowych i nie jest w stanie w danym momencie przyjąć wszystkich kierowanych do niej odpadów.

Duże jednostki i instytucje medyczne, które wyłaniają usługodawców w drodze przetargów zgodnie z prawem zamówień publicznych, muszą zadbać o właściwe przygotowanie procesu przetargowego. Należy w nim uwzględnić wymóg wynikający z zasady bliskości oraz zweryfikować uprawnienia oferentów do prowadzenia działalności w zakresie unieszkodliwiania zakaźnych odpadów medycznych (konieczność wylegitymowania się zezwoleniami na przetwarzanie odpadów).

Unieszkodliwianie zakaźnych odpadów medycznych i weterynaryjnych wbrew zasadzie bliskości może skończyć się grzywną lub karą aresztu dla zarządzającego jednostką wytwarzającą tego typu odpady.

Takie same konsekwencje grożą, gdy odpady te przetwarzane są inaczej niż w drodze termicznego przekształcania w spalarniach odpadów niebezpiecznych lub gdy poddawane są one współspalaniu.

Wytwórca odpadów medycznych lub weterynaryjnych musi pamiętać, że do ewidencji odpadów o charakterze zakaźnym potrzebny jest dodatkowy dokument poza kartą przekazania odpadu i kartą ewidencji odpadu. Jest to potwierdzenie unieszkodliwienia odpadów medycznych, które jest zestawieniem rodzajów i masy zakaźnych odpadów medycznych lub weterynaryjnych, poddanych unieszkodliwieniu w ciągu jednego miesiąca kalendarzowego.