Spory zbiorowe - nowe przepisy

Głównym celem nowych przepisów proponowanych w projekcie ustawy o sporach zbiorowych pracy oraz o zmianie ustawy o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego ma być zagwarantowanie wyższego poziomu spokoju społecznego.

Dotychczasowe regulacje wskazują enumeratywny wykaz spraw mogących stanowić przedmiot sporu zbiorowego. Wydaje się jednak, że nie da się tego ograniczyć, bo spory mogą pojawiać się we wszelkich sprawach dotyczących praw i interesów pracowników. 

Rozwiązaniem jest odejście od takich ram i wprowadzenie zasad umożliwiających:
a) wszczęcie
b) prowadzenie
c) zakończenie sporu zbiorowego. 

Ważne, że także spór zbiorowy otrzymać ma nową definicję - będzie sporem osób wykonujących pracę zarobkową z pracodawcą lub pracodawcami, którego przedmiotem będą zbiorowe prawa lub wolności związkowe, a także zawodowe, ekonomiczne lub socjalne zbiorowe interesy lub prawa związane z wykonywaniem pracy. 

Każda organizacja związkowa ma prawo wszczęcia i prowadzenia sporu zbiorowego. Takie przepisy znacznie utrudniają dojście do porozumienia jeśli w zakładzie pracy działa kilka organizacji. Może się zdarzyć, że mimo porozumienia z kilkoma organizacjami, pracodawca i tak toczy spór z pozostałymi, którym warunki porozumienia nie odpowiadają.  Wspólne rozwiązania wydają się w takiej sytuacji wprost niemożliwe. 

Rozwiązaniem ma być wprowadzenie zasady, zgodnie z którą związki w trwającym sporze mają zawiązać swoistą koalicją, a w konsekwencji wyłonić wspólną reprezentację, odpowiedzialną za wspólne prowadzenie rokowań. 

Obecnie ani strajk ani spór nie jest kontrolowany. Proponowana zmiana dotycząca odejścia od enumeratywnego katalogu spraw przy których możliwe jest prowadzenie sporu zbiorowego sprawi, że tym bardziej nie będzie potrzeby badania zgodności żądań z ustawą. Jednak  badanie legalności przeprowadzenia głosowania wsprawie strajku (tzw. referendum strajkowe) zdaje się zasadne. 

Aktualnie obowiązujące regulacje nie określają maksymalnego czasu trwania sporu. Nie ma również odrębnych przepisów dotyczących jego zakończenia. To prowadzi do sytuacji, że spór jest wszczęty, później żadna ze stron nie podejmuje żadnych czynności, a spór trwa wiele miesięcy, choć tak naprawdę nic się nie dzieje. Nowe przepisy określać mają dokładną cezurę czasową - 9 miesięcy z możliwością przedłużenia o kolejne trzy. Jeśli w tym terminie nie będa podjęte określone czynności, spór z mocy prawa wygaśnie.