Pracodawcy nie wolno potrącić z poborów więcej, niż określają przepisy

Zasady i granice dokonywania potrąceń z wynagrodzenia pracownika wyznaczą przepisy art. 87–91 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.). Pracodawca, który dokonuje jakichkolwiek potrąceń z wynagrodzenia zatrudnionego, jest zobowiązany do realizowania ich w odpowiedniej kolejności. Ponadto należy przestrzegać ustanowionych przepisami limitów, czyli granicy potrąceń i kwoty wolnej, która stanowi równowartość minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym roku kalendarzowym, po przeliczeniu jej do wartości netto.

Wysokość kwoty wolnej jest zależna od tego, czy podwładny upoważnił pracodawcę do odliczania ulgi podatkowej (PIT-2) oraz od rodzaju przysługujących mu kosztów uzyskania przychodów. Kwota wolna podlega proporcjonalnemu pomniejszeniu w zależności od wymiaru czasu pracy, natomiast jest niezmienna w razie nieprzepracowania całego miesiąca.

Zgodnie z przepisami występują dwa podstawowe rodzaje potrąceń: obowiązkowe i dobrowolne. Potrącenia obowiązkowe mają bezwzględne pierwszeństwo, przy czym ze szczególnego priorytetu w tej grupie korzystają sumy egzekwowane na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych. W drugiej kolejności realizuje się należności inne niż alimentacyjne egzekwowane na podstawie tytułów wykonawczych.

Z kolei zasiłek podlega egzekucji na zasadach określonych w art. 139–143 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2013 r. poz. 1440). Przepisy powołanej ustawy określają kolejność, wysokość i granice potrąceń możliwych do realizacji, w przypadku gdy pracownik pobiera zasiłek, o którym mowa w ustawie z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2014 r. poz. 159).

Warto przy tym pamiętać, że wynagrodzenie za czas choroby korzysta z takiej samej ochrony przed potrąceniami jak wynagrodzenie za pracę.

Reasumując, pracodawca może potrącić z wynagrodzenia zatrudnionego tylko ściśle określone przepisami kwoty. Zakładając zatem że podwładny ma zajęcie komornicze niealimentacyjne i że pracodawca stosuje mu ulgę podatkową i podstawowe koszty uzyskania przychodu, może potrącić z jego poborów nie więcej niż 1/2 ich wartości netto, przy zachowaniu kwoty wolnej, która od stycznia 2015 r. wynosi (w tym przypadku) – 1.286,16 zł. Jeżeli pracownik chce szybko „pozbyć się” długu, może dokonywać samodzielnych wpłat na konto kancelarii komorniczej.