Rozkład czasu pracy oraz jego zmiany nie mogą naruszać prawa kierowcy do odpoczynku

Zagadnienie zastępstwa kierowcy warto omówić na przykładzie, w którym pracownik-kierowca 26 października 2015 r. świadczył pracę w godzinach 7.00–15.00.

Następnie z uwagi na szczególną potrzebę pracodawcy (choroba innego kierowcy) został wytypowany do wykonania przewozu drogowego w załodze dwuosobowej, a wyjazd w trasę, zgodnie z planem w celu dostarczenia ładunku  w wyznaczonym terminie, powinien nastąpić o godzinie 20.00 tego samego dnia.

Obowiązujące przepisy prawa pracy w tym przypadku nie dają pracodawcy, bez naruszenia przepisów, możliwości polecenia kierowcy pracy o wyznaczonej godzinie (20.00). Należy bowiem zwrócić uwagę, że doba pracownicza dla kierowcy rozpoczęła się w tym dniu o godzinie 7.00, kolejną pracę może zatem rozpocząć w nowej dniówce roboczej, tj. o godzinie 7.00 następnego dnia. Problemu nie rozwiąże zastosowanie w stosunku do kierowcy indywidualnego rozkładu czasu pracy, który może przewidywać różne godziny rozpoczynania i kończenia pracy, a ponowne wykonywanie pracy przez pracownika w tej samej dobie nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych.

Zaplanowany rozkład czasu pracy oraz jego zmiany ze względu na szczególne potrzeby pracodawcy nie mogą naruszać prawa pracownika do odpoczynków. Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o czasie pracy kierowców, w każdej dobie kierowcy przysługuje prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku. Zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 561/2006 także obowiązuje regularny 11-godzinny odpoczynek dobowy, który może być skrócony do dziewięciu godzin (maksymalnie trzy razy pomiędzy dwoma tygodniowymi okresami odpoczynku). W związku z przywołanymi regulacjami, przy zastosowaniu indywidualnego rozkładu czasu pracy i posiadanej możliwości zapewnienia skróconego odpoczynku dobowego, kierowca może rozpocząć przewóz najwcześniej o godzinie 24.00.

W obsadzie dwuosobowej maksymalny czas trwania zmiany roboczej wynosi 30 godzin. W trakcie jej trwania należy udzielić odpoczynków dobowych, o których mowa powyżej. W momencie, gdy jeden z kierowców kieruje pojazdem, drugi jest na dyżurze. Czas trwania dyżuru nie jest zaliczany do czasu pracy. W omawianym przypadku pierwszy kierowca, zgodnie z ustaleniami, miał prowadzić pojazd od godziny 20.00 do godziny 0.30, a kierowca powołany na zastępstwo od godziny 0.30 (miałby wówczas od godziny 15.00 do godziny 0.30 zapewniony 9,5- godzinny odpoczynek dobowy). Jest to tylko teoria, zgodnie bowiem z art. 9. ust. 4 ustawy czas dyżuru nie może być wliczany do przysługującego kierowcy dobowego nieprzerwanego odpoczynku. Ponadto podczas odbierania odpoczynku w trakcie wykonywania przewozu drogowego pojazd nie może być w ruchu. Tym samym, pomimo że faktycznie kierowca rozpocząłby czas pracy o godzinie 0.30 27 października, należałoby stwierdzić, że kierowcy nie zapewniono wymaganego odpoczynku dobowego.