Po wejściu Polski do Unii Europejskiej w 2004 r. w „Rzeczpospolitej” ukazał się artykuł, w którym autor pisał, że produkowanie alkoholu etylowego (popularnie zwanego bimbrem) na własny użytek jest zgodne z prawem. Stwierdził, że karane będzie wyłącznie handlowanie tym alkoholem. Informacja, chociaż nieprawdziwa, przez wiele lat był powtarzana jako pewnik w różnych publikacjach i na forach internetowych poświęconych domowej produkcji alkoholu. Sąd Najwyższy w wyroku z 30 listopada 2004 r. orzekł jednoznacznie, że produkowanie alkoholu etylowego jest sprzeczne z prawem: „Znamiona przestępstwa z art. 12a ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2001 roku o wyrobie alkoholu etylowego oraz wytwarzaniu wyrobów tytoniowych wypełnia również wyrabianie alkoholu etylowego na własny użytek” (Sygn. akt I KZP 23/04). Orzeczenie Sądu Najwyższego wskazuje, że produkcja alkoholu etylowego na własny użytek jest niezgodna z prawem. Podobnie twierdzą ustawy.
Bimber – legalny czy nie?
Często pojawiają się wątpliwości, czy produkowanie alkoholu etylowego na własny użytek jest zgodne z prawem. Podobne pytania pojawiają się także w sprawie produkowania na własny użytek alkoholi niskoprocentowych. Postaramy się wyjaśnić te kwestie w tekście.
Od 22 grudnia 2006 r. obowiązuje ustawa z dnia 18 października 2006 o wyrobie napojów spirytusowych oraz o rejestracji i ochronie oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych (Dz. U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1539), która wprowadziła przepisy zgodne z obowiązującymi w Unii Europejskiej. W artykule 1 ust. 2 czytamy, że nie stosuje się jej wobec napojów wytworzonych domowym sposobem i nieprzeznaczonych do obrotu, natomiast w ust. 3 ustawodawca stwierdził, że napoje, o których mowa w ust. 2 nie mogą być wytwarzane bezpośrednio w wyniku destylacji po fermentacji alkoholowej.
Z kolei w art. 44 ustawy wynika, że wyrabianie napojów spirytusowych wymaga wpisu do rejestru. Chodzi o rejestr, który prowadzi Ministerstwo Rolnictwa. Nie jest jednak łatwo znaleźć się na ministerialnej liście. Mogą go uzyskać jedynie przedsiębiorcy i to dopiero po spełnieniu wielu trudnych wymagań, związanych m.in. z kontrolą jakości, bezpieczeństwem i akcyzą. Ustawodawca stwierdził też w art. 44 ustawy, że produkcja bez wpisu jest zakazana, jeżeli wyprodukowane ilości nie są znaczne, czyn podlega karze do 1 roku pozbawienia wolności, w przypadku produkcji znacznej ilości napojów spirytusowych za czyn grozi kara do 2 lat więzienia. W praktyce kary bezwzględnego pozbawienia wolności za ten czyn zapadają rzadko, sąd złagadza je ze względu na niską szkodliwość społeczną, natomiast konfiskuje sprzęt służący do produkcji. Wyroku więzienia może spodziewać się producent, recydywista.
Nalewki
Produkcja nalewek na własny użytek jest legalna, pod warunkiem, że używany do ich wyrobu alkohol będzie posiadał akcyzę. Zgodnie z polskim prawem można sprzedawać nalewki, jednak wiąże się to ze spełnieniem takich samych skomplikowanych warunków jak przy produkcji alkoholu etylowego. W praktyce spełnienie ich bardzo trudne i nieopłacalne dla rolników, którzy produkują np. 50 litrów nalewki rocznie, ponieważ musieliby spełniać identyczne wymagania jak duże przedsiębiorstwa produkujące alkohol. W państwach Unii Europejskiej np. Niemczech czy Francji sprzedaż nalewek przez rolników nie jest obwarowana tak surowymi przepisami prawnymi jak w Polsce.
Napoje niskoalkoholowe
Polskie prawo nie zabrania produkcji na własny użytek alkoholu niskoprocentowego. Mowa o winie, piwie, miodach pitnych, cydr z jabłek oraz gruszek (perry).
Produkcja wina oraz cydru odbywa się na zasadach określonych w ustawie z 12 maja 2011 r. o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina (Dz. U. z 2014 r., poz. 1104 ze zm.). - Produkcja cydru oraz wina nie podlega reglamentacji państwa. Można produkować wino oraz cydr na własny użytek bez konieczności uzyskiwania jakichkolwiek zezwoleń czy też dokonywania jakichkolwiek zgłoszeń do organów administracji publicznej – mówi Michał Okoń, radca prawny i wykładowca Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, specjalizujący się m.in. w prawie administracyjnym.
Podobnie jest z warzeniem piwa na własny użytek, produkcja tego alkoholu również nie podlega ustawowej regulacji.
Zgodnie z prawem podatkowym, piwo produkowane na własny użytek, można wytwarzać poza składem podatkowym, wyrób ten nie podlega akcyzie, wynika to z art. 47 ust. 1 pkt. 3 ustawy z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. z 2014 r., poz. 752 ze zm.).
Podsumowując, zgodnie z prawem można produkować jedynie alkohole niskoprocentowe i nalewki, jeżeli używany do nich alkohol pochodzi z legalnych źródeł. Produkcja alkoholu etylowego ma ogromne i długie tradycje w całej Polsce, jednak na zalegalizowanie produkcji popularnego bimbru przyjdzie nam jeszcze poczekać.
