Lokaty bankowe w ewidencji księgowej NGO

Organizacja pozarządowa, która posiada wolne środki pieniężne (np. z otrzymanej darowizny bądź grantu), zanim dokona ich rozdysponowania, deponuje je w różnych formach oszczędności proponowanych przez banki. Najczęściej stosowanym sposobem inwestowania jest założenie lokaty bankowej (np. kwartalnej), czyli tak zwanego depozytu bankowego. Zazwyczaj bank ma w swojej ofercie lokaty odnawialne (automatycznie) i nieodnawialne (po upływie terminu środki zostają zwrócone na rachunek bieżący wraz z odsetkami).

W świetle ustawy o rachunkowości lokaty te zalicza się do inwestycji i – w zależności od okresu, na jaki zostały zawarte – klasyfikowane są do długo- lub krótkoterminowych aktywów finansowych albo do innych środków pieniężnych. Odsetki stanowiące przychód zalicza się do przychodów finansowych. Podstawę do ich ewidencji w księgach rachunkowych stanowią odpowiednie dokumenty bankowe (np. wyciąg bankowy). Odsetki należy wykazywać w księgach rachunkowych według metody memoriałowej – w okresie, z którym związane jest ich powstanie. Natomiast podatkowo zastosowanie będzie miała zasada kasowa.

Doliczone przez bank odsetki zwiększają stan środków pieniężnych na rachunku bankowym i równocześnie drugostronnie zaliczane są do przychodów finansowych. Księgowanie odsetek dokonywane jest na podstawie wyciągów bankowych pod datą dopisania ich do rachunku bankowego, następującym zapisem:

• Wn konto 13 „Rachunki bankowe lokat”,

• Ma konto 75 „Odsetki uzyskane i zarachowane” – w grupie kont przychodów finansowych.

Prowadzenie ewidencji na koncie syntetycznym 751 „Odsetki uzyskane i zarachowane” w grupie kont przychodów finansowych jest zasadne, ponieważ ustawa o rachunkowości wymaga odrębnego wykazywania odsetek w sprawozdaniu finansowym, gdzie podaje się całkowitą kwotę odsetek uzyskanych w roku obrotowym.

Jeżeli jednak okres rozliczania terminowych lokat pieniężnych i moment dopisania przez bank odsetek następuje po dniu bilansowym, przy dokonywaniu wyceny bilansowej aktywów jednostka powinna ustalić, podzielić i zaksięgować tę część odsetek, która dotyczy każdego roku obrotowego, mimo że dopisanie ich przez bank nastąpi w następnym roku obrotowym. Odsetki ustalone na dzień bilansowy, które nie stanowią jeszcze środków pieniężnych na tym rachunku, ujmuje się w księgach rachunkowych następująco:

• Wn konto 65 „Pozostałe rozliczenia międzyokresowe” (w analityce: niedopisane przez bank odsetki od lokat terminowych, dotyczące roku obrotowego),

• Ma konto 75 „Odsetki uzyskane i zarachowane”.

Takie księgowanie części odsetek od lokat, które dotyczą danego roku obrotowego na koncie pozostałych rozliczeń międzyokresowych, uzasadnione jest zasadą memoriałową. Gdyby odsetki w całości zostały ujęte bezpośrednio na rachunku lokaty w jednym okresie rozrachunkowym, wówczas stan środków pieniężnych wykazany w księgach rachunkowych tego okresu byłby niezgodny ze stanem faktycznym.

Analityka do konta 75 powinna uwzględniać podział na odsetki zapłacone, stanowiące przychód do opodatkowania, i odsetki naliczone, lecz nieotrzymane, niezaliczane do przychodów podatkowych do czasu ich zapłacenia przez dłużnika. Odsetki od lokat naliczone przez bank i wykazane w potwierdzeniu salda ujmowane są w aktywach bilansu odpowiednio w pozycjach, do których zakwalifikowano lokaty terminowe:

1) A.IV.3 lit. a lub b „Długoterminowe aktywa finansowe” – jako inne długoterminowe aktywa finansowe, gdy lokaty terminowe środków pieniężnych w banku założone są na okres dłuższy niż 12 miesięcy,

2) B.III.1 lit. a lub b „Krótkoterminowe aktywa finansowe” – jako inne krótkoterminowe aktywa finansowe, gdy lokaty terminowe środków pieniężnych w banku założone są na okres od 3 do 12 miesięcy,

3) B.III.1 lit. c „Krótkoterminowe aktywa finansowe” – jako inne środki pieniężne, gdy lokaty terminowe środków pieniężnych w banku założone są na okres do 3 miesięcy.

Z punktu widzenia podatku dochodowego odsetki będą przychodem podlegającym opodatkowaniu dopiero w miesiącu ich faktycznego otrzymania. Do przychodów podatkowych nie zalicza się kwot naliczonych, lecz nieotrzymanych odsetek od należności, w tym od udzielonych pożyczek (kredytów).