Sprawa, którą zajmował się Trybunał Sprawiedliwości UE dotyczyła konsumenta, który zawarł umowę o świadczenie usług prawnych na terenie Litwy. W umowie określono stawkę 100 euro za każdą godzinę pracy - niezależnie, czy była to konsultacja czy świadczenie usług prawnych. Usługi te trwały w trakcie 2018 i 2019 r. a po ich zakończeniu konsument otrzymał łączną fakturę 9 900 euro plus koszty poniesione w związku z wykonaniem usług. Ponieważ konsument nie chciał opłacić żądanego wynagrodzenia, to sprawa trafiła do sądu krajowego, a na skutek zaskarżania wyroku ostatecznie do sądu najwyższego, który zwrócił się do TSUE z pytaniem o wykładnię przepisów prawa Unii.
Umowa z prawnikiem - jak określić cenę?
Adwokat zawierający umowę o świadczenie usług prawnych z osobą wypełniającą definicję konsumenta musi pamiętać o tym, że jej zapisy powinny spełniać wymóg wyrażania prostym i zrozumiałym językiem. Trybunał Sprawiedliwość UE uznał, że wymóg ten nie zostaje spełniony, jeśli umowa określa cenę jedynie w oparciu o zasadę stawki godzinowej, nie zawierając przy tym żadnych dodatkowych wyjaśnień.
Prośba o interpretację dotyczyła przepisów poświęconych ochronie konsumentów przed nieuczciwymi warunkami umowy, w szczególności stosowania w nich prostego i zrozumiałego języka do formułowania warunków umowy.
Zobacz także: Co należy zaliczyć do przychodu kancelarii notarialnej
Prosty i zrozumiały język
Zgodnie z wyrokiem Trybunału, przepisy określające wymóg stosowania prostego i zrozumiałego języka powinny być interpretowane w sposób rozszerzający. Umowa ma przedstawiać w sposób przejrzysty konkretne działanie mechanizmu naliczania opłaty w odniesieniu do zrozumiałych kryteriów, tak aby konsument mógł oszacować konsekwencje majątkowe. Przekazane przez przedsiębiorcę informacje powinny być na tyle precyzyjne, by konsument mógł w pełni świadomie podjąć decyzję o zaciągnięciu zobowiązania. A zatem powinien wskazać np. szacowaną bądź minimalną liczbę godzin potrzebną do zrealizowania usługi.
Ważne: Jeśli umowa o świadczenie usług prawnych zawiera jedynie określenie stawki godzinowej, bez żadnych dodatkowych wyjaśnień, które pozwoliłyby na podjęcie rozważnej i w pełni świadomej decyzji przy pełnej wiedzy odnośnie do konsekwencji ekonomicznych, jakie pociąga za sobą zawarcie tej umowy, to nie można mówić o prostym i zrozumiałym języku.
Sprawdź także: Najnowsze informacje dotyczące ochrony konsumentów
Nieuczciwy warunek
Jeśli warunek umowny zostanie uznany za nieuczciwy - sąd krajowy może przywrócić sytuację w której znajdowałby się konsument, jeżeli umowa nie zawierałaby nieuczciwego zapisu, nawet jeśli prowadziłoby to do pozostawienia przedsiębiorcy bez wynagrodzenia
Zobacz także: Odsetki maksymalne od czynności prawnej
Ocena, czy warunek zawarty w umowie może być traktowany jako nieuczciwy warunek należy jednak do sądu krajowego. TSUE zaznaczył bowiem, że warunek określający cenę świadczonej usługi w oparciu o stawkę godzinową, co prawda nie spełnia wymogu przejrzystości, jednak jedynie z tego względu nie może zostać uznany za nieuczciwy. Nieuczciwość musi być oceniana z uwzględnieniem ogółu okoliczności faktycznych sprawy, m.in. zachowania wymogu dobrej wiary.
Zobacz także:
Komunikat prasowy nr 1/23 z 12 stycznia 2023 r. dotyczący wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-395/21 (wynagrodzenie adwokata - zasada stawki godzinowej) opublikowane na oficjalnej stronie internetowej TSUE - portal curia.europa.eu

