Przedszkole niepubliczne – łączenie funkcji organu prowadzącego, dyrektora i nauczyciela

Zgodnie z ustawą z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2021 r. poz. 1082 ze zm.), osoby prawne i osoby fizyczne mogą zakładać szkoły i placówki niepubliczne po uzyskaniu wpisu do ewidencji prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego obowiązaną do prowadzenia odpowiedniego typu publicznych szkół i placówek. Z przepisu art. 168 ust. 1 Prawa oświatowego jednoznacznie wynika, że organem prowadzącym szkołę i placówkę oświatową, a więc także i przedszkole może być osoba fizyczna.

Osoba fizyczna, która prowadzi przedszkole może w tym przedszkolu pełnić funkcję dyrektora. Nie wiąże się to z koniecznością wydania jakiegoś aktu powierzenia - odbywa się to poprzez faktyczne wykonywanie czynności przewidzianych dla dyrektora. Warto jednak złożyć do akt przedszkola oświadczenie o przyjęciu osobistego pełnienia tej funkcji, wskazując dzień, w którym to nastąpiło.

Żaden przepis nie daje podstawy do wysnucia wniosku, że osoba, która jest organem prowadzącym nie może przyjąć funkcji dyrektora w prowadzonej przez siebie szkole czy placówce funkcji dyrektora. Zauważmy w tym miejscu, że wedle art. 168 ust. 1 Prawa oświatowego zgłoszenie do ewidencji zawiera m.in.:

• oznaczenie osoby zamierzającej prowadzić szkołę lub placówkę, jej miejsca zamieszkania lub siedziby;
• dane dotyczące kwalifikacji pracowników pedagogicznych i dyrektora, przewidzianych do zatrudnienia w szkole lub placówce.

Ważne: Gdy osoba fizyczna prowadząca placówkę oświatową ma być równocześnie jej dyrektorem nie może siebie zatrudnić w tej placówce w charakterze dyrektora - nie może podpisać umowy z samą sobą. To organ prowadzący jest zwierzchnikiem dyrektora, a więc w takiej sytuacji nie powstałby stosunek pracy. Istotą stosunku pracy jest wykonywanie pracy pod kierownictwem pracodawcy, więc nie można być równocześnie wykonującym pracę i nadzorującym tę pracę. Nie wyklucza to jednak możliwości pełnienia funkcji dyrektora w znaczeniu faktycznego wykonywania zadań przewidzianych dla dyrektora. Nie ma jednak w takim wypadku żadnego aktu powierzenia.

Według art. 10a ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2021 r. poz. 1762 ze zm.), w przedszkolach, innych formach wychowania przedszkolnego, szkołach i placówkach, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 2 (obejmuje to także niepubliczne placówki), nauczycieli zatrudnia się na podstawie umowy o pracę, zgodnie z ustawą z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy.

Z kolei art. 10a ust. 2 Karty Nauczyciela przewiduje, że w przypadku nauczycieli prowadzących zajęcia bezpośrednio z uczniami lub wychowankami w wymiarze nie wyższym niż 4 godziny tygodniowo, powierzenie prowadzenia tych zajęć może nastąpić również na innej podstawie niż umowa o pracę, jeżeli w treści łączącego strony stosunku prawnego nie przeważają cechy charakterystyczne dla stosunku pracy.

Przepisów tych nie da się zastosować do osoby, która jest równocześnie osobą prowadzącą przedszkole z przyczyn wskazanych powyżej. Zatem prowadzenie zajęć w tym wypadku również odbywać się może bez nawiązywania jakiegokolwiek stosunku prawnego.