O tajemnicy zawodowej i służbowej mówi art. 180 Kodeksu postępowania karnego. Zgodnie z § 1 osoby zobowiązane do zachowania tajemnicy związanej z wykonywaniem zawodu mogą odmówić zeznań co do okoliczności, na które rozciąga się ten obowiązek. Wyjątkiem jest wydanie postanowienia przez sąd lub prokuratora, zwalniającego z tego obowiązku ze względu na dobro wymiaru sprawiedliwości. Postanowienie może być zaskarżone zażaleniem.
Tajemnica lekarska do poprawki
Co prawda lekarz ma obowiązek zachować tajemnicę lekarską, ale sąd lub prokurator zwolni go z tego obowiązki. Na postanowienie przysługuje zażalenie, ale jakie są skutki jego złożenia?
Zanim jednak przeanalizujemy skutki złożenia tego zażalenia warto przyjrzeć się jeszcze § 2 wspomnianego przepisu, zgodnie z którym osoby zobowiązane do zachowania tajemnicy lekarskiej mogą być przesłuchiwane co do faktów objętych tą tajemnicą tylko wtedy gdy:
a) jest to niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości
b) okoliczności których dotyczy przesłuchanie nie mogą być ustalone na podstawie innego dowodu.
Już na etapie postępowania przygotowawczego o przesłuchaniu lub zezwoleniu na przesłuchanie decyduje sąd, a na postanowienie przysługuje zażalenie.
Przepis art. 180 Kpk stał się przedmiotem petycji, która postuluje podjęcie prac legislacyjnych prowadzących do zmiany cytowanego przepisu. Postulowana zmiana ma doprowadzić do sytuacji, w której do momentu rozpatrzenia zażalenia, nie ma możliwości przesłuchiwania w zakresie objętym tajemnicą.
Ważne: Proponowana zmiana przepisów sprawi, że wniesienie zażalenia wstrzymuje wykonanie postanowienia o zwolnieniu z tajemnicy lekarskiej o której mowa w art. 180 § 1 Kpk.
Zobacz także: Ewelina Tylińska: Tajemnica lekarska w praktyce
W obecnym stanie prawnym, choć na postanowienia o których mowa zarówno w § 1 jak i w § 2 art. 180 Kpk. przysługuje zażalenie. Tyle że jego wniesienie nie wywołuje skutki w postaci wstrzymania wykonania postanowienia. W konsekwencji, nie trudno wyobrazić sobie sytuację, w której lekarz będzie przesłuchany, a tym samym nastąpi nieodwracalny skutek - ujawni on okoliczności objęte tajemnicą. Późniejsze rozpatrzenie zażalenia na korzyść osoby, która go wniosła, czyli uwzględnienie zażalenia, nie jest w stanie cofnąć czasu.
Samorząd lekarski jak najbardziej poparł proponowaną w petycji zmianę. Tyle że jej autor odniósł się jedynie do § 1, podczas gdy analogiczne rozwiązanie jest także w § 2. W związku z tym, Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej postuluje, aby wprowadzić przepis wstrzymujący wykonanie zaskarżonego orzeczenia zarówno w art. 180 § 1 jak i w § 2 wspomnianego przepisu.
Stanowisko Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej z 30 marca 2023 r. nr 19/23/P-IX w sprawie petycji dotyczącej podjęcia inicjatywy ustawodawczej w celu zmiany art. 180 § 1 ustawy - Kodeks postępowania karnego, opublikowane na oficjalnej stronie internetowej Naczelnej Izby Lekarskiej - portal nil.org.pl
