Sprawdź, jakie środki ochrony bhp przysługują geodecie

Kwestię obowiązków pracodawcy w zakresie zapewnienia geodecie środków ochrony indywidualnej reguluje ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2018 r. poz. 917 ze zm.; dalej: kp). Przez środki ochrony indywidualnej pracownika należy rozumieć wszelkie środki noszone lub trzymane przez pracownika w celu jego ochrony przed jednym lub większą liczbą zagrożeń związanych z występowaniem niebezpiecznych lub szkodliwych czynników w środowisku pracy, w tym również wszelkie akcesoria i dodatki przeznaczone do tego celu.

Należą do nich:

• odzież ochronna, 

• środki ochrony: kończyn górnych i dolnych, głowy, twarzy, oczu, układu oddechowego i słuchu, 

• sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości, 

• sprzęt izolujący cały organizm, stosowany przy pracach bezpośrednio zagrażających życiu lub zdrowiu. 

Środki ochrony indywidualnej względem geodety stosuje się wówczas, gdy nie można uniknąć zagrożeń albo ich ograniczyć za pomocą środków ochrony zbiorowej lub odpowiedniej organizacji pracy w sposób zapewniający bezpieczeństwo pracownika.

Ustalając, jakie środki ochrony indywidualnej przysługują geodecie, należy mieć na uwadze następujące kwestie:  

• rodzaje środków oraz okresy ich używania powinny być dostosowane do warunków pracy na określonych stanowiskach, 

• środki powinny być stosowane tylko wówczas, gdy pracodawca nie ma innej możliwości zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy,  

• środki powinny gwarantować niezawodność, wygodę; powinny być również ekonomiczne, trwałe i nie powodować konieczności ich częstej wymiany,  

• w sytuacji występowania więcej niż jednego zagrożenia i konieczności stosowania więcej niż jednego środka ochrony indywidualnej, środki powinny dawać się dopasować bez zmniejszania ich skuteczności ochrony przed każdym z tych zagrożeń.

Pierwowzorem zmian w Polskim prawie dotyczącym środków ochrony indywidualnej była Dyrektywa 89/686/EWGw sprawie zbliżenia ustawodastw państw członkowskich odnoszących się do wyposażenia ochrony osobistej (Dz.Urz. UE L Nr 399 z 30.12.1989 r). Zgodnie z nią środkiem ochrony indywidualnej jest każde urządzenie lub przyrząd przewidziany do noszenia bądź trzymania przez osobę w celu ochrony przed jednym lub wieloma zagrożeniami zdrowia lub bezpieczeństwa.

Przepisy dotyczące projektowania i produkcji środków ochrony indywidualnej, ustanowione w niniejszej dyrektywie, stanowią podstawę w szczególności do działań na rzecz zapewnienia bardziej bezpiecznego środowiska pracy i nie naruszają przepisów odnoszących się do użytkowania tych środków ochronnych oraz organizacji ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników w miejscu pracy.

Niniejsza dyrektywa określa jedynie podstawowe wymagania dotyczące środków ochrony indywidualnej; w celu ułatwienia sprawdzenia zgodności z tymi podstawowymi wymaganiami zasadniczą sprawą jest udostępnienie zharmonizowanych norm europejskich dotyczących w szczególności projektowania i produkcji środków ochrony indywidualnej, jak również określenia wymagań i metod badania tych środków, gdyż zakłada się, że uwzględnienie tych norm oznacza zgodność tych produktów ze wspomnianymi uprzednio podstawowymi wymaganiami. Zharmonizowane normy europejskie są opracowywane przez prywatne instytucje i muszą zachować status dokumentów nieobligatoryjnych.

Dyrektywa ta określa warunki regulujące wprowadzenie na rynek i swobodny przepływ środków ochrony indywidualnej w ramach Wspólnoty oraz podstawowe wymagania bezpieczeństwa, jakie musza spełniać ŚOI celem zapewnienia ochrony zdrowia i bezpieczeństwa użytkownikom.

Jeżeli odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu albo, gdy jest to konieczne z uwagi na wymagania technologiczne, sanitarne lub bhp, pracodawca ma obowiązek nieodpłatnego dostarczenia pracownikom odzieży i obuwia roboczego spełniającego wymagania określone przez Polskie Normy.

Pracownik może również korzystać z własnej odzieży i obuwia roboczego, o ile spełniają wymagania bhp określone w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy; tekst jedn.: Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 ze zm.).

Wówczas takiemu pracownikowi przysługuje prawo do ekwiwalentu pieniężnego w wysokości uwzględniającej aktualne ceny obuwia i odzieży. Pracodawca sam określa stanowiska pracy, na których dopuszczalne jest stosowanie własnej odzieży i obuwia. Nie mogą to być jednak stanowiska, na których są wykonywane prace związane z bezpośrednią obsługą maszyn i innych urządzeń technicznych albo prace powodujące intensywne brudzenie lub skażenie odzieży i obuwia roboczego środkami chemicznymi lub promieniotwórczymi albo materiałami biologicznie zakaźnymi -art. 237⁷ kp. 

Odzież i obuwie robocze oraz środki ochrony indywidualnej, które uległy skażeniu środkami chemicznymi lub promieniotwórczymi albo materiałami biologicznymi, należy przechowywać w wyznaczonym do tego miejscu.

Obowiązkiem pracodawcy jest poinformowanie geodety o zagrożeniach, jakie wiążą się z wykonywaną pracą, a przed którymi chronić ich będą środki ochrony indywidualnej. Należy podkreślić, że w tych przypadkach, w których stosowanie środków ochrony indywidualnej jest niezbędne pracodawca nie może dopuścić do wykonywania pracy przez geodetę, który nie został w niewyposażony i poinstruowany o sposobie ich stosowania.

Dobierając środki ochrony indywidualnej stosownie do występujących zagrożeń, pracodawca powinien uwzględnić:

• warunki istniejące w danym miejscu pracy,

• wymagania ergonomii oraz

• stan zdrowia pracownika.

Doboru odpowiednich środków najlepiej dokonać na podstawie oceny ryzyka zawodowego dokonanej na danym stanowisku pracy. W sytuacji, gdy na stanowisku pracy występuje więcej niż jedno zagrożenie, pracownik powinien jednocześnie stosować kilka środków ochrony indywidualnej.

W takich przypadkach należy jednak zadbać, aby środki te można było dopasować względem siebie nie zmniejszając ich właściwości ochronnych. Warunki stosowania środków ochrony indywidualnej, a przede wszystkim czas i przypadki, w których powinny być one używane, określa pracodawca, uwzględniając:

1) stopień zagrożenia,

2) częstość narażenia na zagrożenie,

3) cechy stanowiska pracy każdego pracownika,

4) skuteczność działania środków ochrony indywidualnej.

Zasadniczo środki ochrony indywidualnej przeznaczone są do osobistego użytku przez pracownika.

Pracownicy użytkując środki ochrony indywidualnej mają obowiązek stosować się do instrukcji dostarczonej przez pracodawcę. Instrukcja ta powinna być sporządzona w sposób zrozumiały dla pracowników i określać sposób użytkowania środków ochrony indywidualnej, a także sposoby kontroli tych środków i ich konserwacji.

Wprawdzie ustalenie stosownego rodzaju środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, w myśl art. 237⁸ § 1 kp, należy do pracodawcy, ale w razie stwierdzenia przez inspektora pracy, że nie wywiązuje się on ze swoich obowiązków, dokładne określenie ich zakresu musi być dokonane przez inspektora. Nie jest dopuszczalne natomiast pozostawianie kwestii precyzowania treści obowiązku strony na etap wykonywania nakazu.

Pracodawca ma obowiązek zapewnić pranie, konserwację, odpylanie i odkażanie środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego pracownika pracującego przy produkcji. W przypadku, gdy sam nie może zapewnić prania odzieży, czynność tę może zlecić pracownikom.

Obowiązkiem pracodawcy jest także zapewnienie, aby stosowane środki ochrony indywidualnej utrzymywały swoje właściwości ochronne i użytkowe. Jeżeli środki ochrony indywidualnej, w wyniku stosowania ich w trakcie pracy, ulegną skażeniu środkami chemicznymi lub promieniotwórczymi albo materiałami biologicznie zakaźnymi, mogą być przechowywane wyłącznie w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę.

Podstawa prawna:

• Dyrektywa 89/686/EWGz 21 grudnia 1989 r.w sprawie zbliżenia ustawodastw państw członkowskich odnoszących się do wyposażenia ochrony osobistej (Dz.U. UE L Nr 399 z 30.12.1989 r),

• Ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2018 r. poz. 108 ze zm.),

• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 ze zm.).

Katarzyna Czajkowska-Matosiuk