Ochrona pracownika po zwolnieniu z powodu długotrwałej choroby

Przepisy Kodeksu pracy (dalej: kp.) przewidują możliwość rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia i bez winy pracownika, jeśli choroba pracownika się przedłuża. Przesłanki takiego rozwiązania zawarte są w art. 53 kp. Zgodnie z treścią przywołanego przepisu, pracodawca może rozwiązać umowę bez wypowiedzenia:
1) w razie usprawiedliwionej nieobecności w pracy trwającej dłużej niż miesiąc (w przypadku gdy jest to inna okoliczność niż omówiona w pkt. 2).
2) w przypadku gdy niezdolność do pracy na skutek choroby trwa:
a) dłużej niż 3 miesiące - jeśli pracownik pracował krócej niż 6 miesięcy
b) dłużej niż łączny okres pobierania wynagrodzenia chorobowego i zasiłku chorobowego oraz świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące - jeżeli zatrudnienie trwało co najmniej 6 miesięcy lub niezdolność do pracy była następstwem wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. 

Ważne: Pracodawca nie może rozwiązać umowy jeśli pracownik stawił się już do pracy w związku z ustaniem przyczyny nieobecności.

Poznaj nasze szkolenia: Poznaj nasze szkolenia: Polski Ład - praktyczne przykłady i kto się pogubił, pytania i odpowiedzi 

Zgodnie z interpretacją Państwowej Inspekcji Pracy - jeśli pracownik nie wystąpił o przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego, to można rozwiązać z nim umowę po upływie okresu pobierania zasiłku chorobowego. Potwierdził to także Sąd Najwyższy w wyroku z 26 marca 2009 r. - sygn. II PK 245/08. SN stwierdził w swoim orzeczeniu, że fakt niewystąpienia z wnioskiem o świadczenie rehabilitacyjne nie może być powodem pozbawienia pracodawcy szansy na rozwiązanie umowy o pracę po upływie łącznego okresu pobierania wynagrodzenia i zasiłku chorobowego.

Poznaj nasze szkolenia: Zmiany w Kodeksie Pracy w 2022 roku – praktyczne wskazówki 

Zwolnienie bez wypowiedzenia na podstawie art. 53 kp. jest związane z obiektywną przesłanką długotrwałej niezdolności do pracy albo długotrwałej nieobecności. Taki pracownik korzysta jednak z dodatkowej ochrony zagwarantowanej w §  5 przywołanego przepisu. Zgodnie z jego treścią, pracownik powinien zostać ponownie zatrudniony, jeśli w okresie 6  miesięcy od rozwiązania umowy o pracę zgłosi swój powrót, niezwłocznie po ustaniu przyczyn z powodu których stosunek pracy został rozwiązany. 

Możemy więc mówić o dwóch terminach:
1) niezwłocznie po ustaniu przyczyn
2) 6 miesięcy od rozwiązania umowy o pracę.  

Trzeba jednak pamiętać, że pracownik, który zgłasza się do swojego pracodawcy w trybie art. 53 § 5 kp po ustaniu przeciwwskazań zdrowotnych, które były przyczyną rozwiązania z nim stosunku pracy bez wypowiedzenia, nie może być traktowany jako nowy kandydat. Pracodawca nie może rozpatrywać jego deklaracji dotyczącej powrotu do pracy według takich samych kryteriów jak nowych kandydatów pojawiających się w wyniku naboru na wolne stanowisko. Gdyby tak było, ochrona którą gwarantuje art. 53 § 5 kp byłaby tylko iluzorycznym zabezpieczeniem (por. wyrok Sądu Najwyższego z 6 sierpnia 2015 r. - III PK 125/14 oraz wyrok Sądu Najwyższego z 21 marca 2019 r. - sygn. II PK 248/17). 

Poznaj nasze szkolenia: Zatrudnianie nowego pracownika – dokumentacja, dobre praktyki, zmiany w przepisach w 2022 

Sąd Najwyższy w wyroku z 8 sierpnia 2017 r. - sygn. I PK 239/16. Zdaniem SN obowiązek ponownego zatrudnienia pracownika istnieje w okresie całych 6 miesięcy o których mowa w przepisie. Pracodawca nie zostaje zwolniony ze swojego obowiązku tylko dlatego, że pracownik zgłosił swoją gotowość do podjęcia pracy, a pracodawca w tym momencie nie dysponował wolnym stanowiskiem pracy. W trakcie całych 6 miesięcy - oczywiście po zgłoszeniu się pracownika w trybie art. 53 § 5 kp. pracodawca powinien zaoferować pracownikowi pracę, jeśli miejsce już się znajdzie. 

Ważne: Jeśli po zgłoszeniu się pracownika pracodawca nie zaoferował mu pracy, choć miał wolne stanowisko odpowiednie dla jego kwalifikacji i stanu zdrowia - pracownik ma możliwość domagania się zatrudnienia na wolnym miejscu pracy nawet po upływie sześciomiesięcznego terminu. Może w takiej sytuacji żądać odszkodowania (art. 471 kc w związku z art. 300 kp).