Fundamenty fundacji rodzinnej

Z opublikowanych założeń do projektu ustawy wynika, że głównym celem nowych przepisów ma być wprowadzenie możliwości zachowania własności firmy przez pokolenia. W konsekwencji, kapitał ma być zatrzymany w kraju, a pozycja polskich przedsiębiorstw mocniejsza. 

Resort rozwoju niejednokrotnie już zaznaczał, że nadal aktualny jest problem przekazywania firmy z pokolenia na pokolenie. Problem ten często związany jest z chęcią realizacji własnych pomysłów na życie spadkobierców. Zdarza się, że majątek zostaje podzielony. Pisaliśmy o tym w artykułach: Fundacja rodzinna - pomysł MRiT na sukcesję firm  oraz W 2023 r. będzie można założyć fundację rodzinną 

Próbą rozwiązania problemu były przepisy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Resort rozwoju szacuje, że około 40 tys. przedsiębiorców zdecydowało się skorzystać z możliwości zabezpieczenia swojej firmy, które dały przepisy wspomnianej ustawy. Jednak wyznaczenie zarządcy sukcesyjnego to jedynie rozwiązanie tymczasowe, które pozwala prowadzić przedsiębiorstwo po śmierci przedsiębiorcy, do czasu przejęcia go przez spadkobierców. Czas ten ograniczono wskazując na możliwość działania zarządu sukcesyjnego do dwóch lat. Okres ten może być przedłużony jedynie w wyjątkowych przypadkach, jedynie za zgodą sądu, do maksymalnie 5 lat. 

Takie rozwiązanie nie rozwiązało jednak problemu działalności firmy po przejęciu przez spadkobierców. A to ważny aspekt dla ok. 830 tys przedsiębiorców, którzy prowadzą firmy rodzinne, ich łączny dochód roczny jest szacowany na 322 mld zł, a wiele z nich stoi przed wyzwaniem przekazania następcom prawnym. 

Zgodnie z deklaracjami resortu rozwoju, nowa ustawa ma być skutecznym narzędziem do zbudowania takiej struktury organizacyjnej, która gwarantuje kontynuację prowadzenia przedsiębiorstwa oraz ochronę majątku firmy w wielopokoleniowej perspektywie, bez konieczności osobistego angażowania się spadkobierców. 

Przedsiębiorca zakładający fundację rodzinną będzie określał jakie cele prawne ma ona realizować. Cele te będą realizowane w oparciu o zgromadzony przez fundatora majątek. Założyciel fundacji będzie też określał sposób zarządzania, zasady funkcjonowania itp. DO założenia fundacji będzie konieczne sporządzenie aktu założycielskiego w formie aktu notarialnego. Możliwe będzie także założenie fundacji w testamencie. Jednak w obu tych przypadkach założyciel będzie musiał sporządzić statut fundacji, powołać organy, konieczne będzie także dokonanie wpisu do rejestru fundacji rodzinnych. 

To fundator zdecyduje, czy działanie fundacji będzie ograniczone w czasie, czy też ma ona działać bezterminowo. 

Ważne: Do założenia fundacji rodzinnej będą uprawnione jedynie osoby fizyczne o pełnej zdolności do czynności prawnych. Fundacja może być założona zarówno przez jedną osobę, jak i przez kilka osób - wyjątkiem jest fundacja zakładana w testamencie. Zgodnie z przepisami w takiej sytuacji może być tylko jeden fundator. 

Zyski lub część majątku fundacja będzie przekazywać beneficjentom zgodnie z wolą fundatora lub fundatorów. Z tym, że także beneficjentami mogą być tylko osoby fizyczne - ma to być forma zabezpieczenia członków rodziny fundatora, ewentualnie mogą to być także organizacje pozarządowe. 

Fundacje rodzinne mają gromadzić majątek i nim zarządzać. Majątkiem fundacji rodzinnej będzie stanowiło mienie należące do fundatora bądź fundatorów. W jego skład - zgodnie z Kodeksem cywilnym - mogą wchodzić różne aktywa, środki pieniężne, rzeczy, nieruchomości przeniesione na własność fundacji rodzinnej, papiery wartościowe, udziały, akcje, prawa udziałowe w spółkach osobowych czy podmiotach zagranicznych. 

Ważne: Minimalna wartość majątku, którą fundator musi wnieść do fundacji rodzinnej na realizację jej celów statutowych, jest określona przez przepisy na poziomie 100 tys. zł. Jest to tzw. fundusz założycielski.