Co może GIODO w ramach kompetencji egzekucyjnych

Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych posiada szereg narzędzi kontrolnych, ale jeśli chodzi o egzekwowanie wydanych decyzji to, przynajmniej na pierwszy rzut oka, wydaje się, że nie ma zbyt wielu możliwości.

GIODO może na przykład kierować do:

• organów państwowych,
• organów samorządu terytorialnego,
• państwowych i komunalnych jednostek organizacyjnych,
• podmiotów niepublicznych realizujących zadania publiczne,
• osób fizycznych i prawnych,
• jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi oraz
• innych podmiotów
• wystąpienia zmierzające do zapewnienia skutecznej ochrony danych osobowych.

GIODO może złożyć zawiadomienie o popełnieniu któregokolwiek z przestępstw wskazanych w art. 49–54a ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych. Wbrew temu co można usłyszeć od niektórych administratorów, GIODO korzysta w praktyce z tego uprawnienia.

Należy pamiętać, że mówimy o odpowiedzialności karnej konkretnych osób (dyrektorów, członków zarządu). Mogą więc oni odpowiedzieć za:

• udostępnianie lub umożliwianie dostępu do danych osobom nieupoważnionym;
• nieprawidłowe zabezpieczanie danych osobowych przed ich zabraniem, uszkodzeniem lub zniszczeniem;
• zaniechanie obowiązku zgłoszenia do rejestracji GIODO zbioru danych;
• zaniechanie obowiązku przekazania właściwych informacji osobie, której dane dotyczą, o jej prawach lub przekazania tej osobie informacji umożliwiających korzystanie z praw przyznanych na podstawie ustawy;
• uniemożliwianie przeprowadzenia czynności kontrolnych.

Grozi za to grzywna, ograniczenie wolności lub pozbawienie wolności nawet do 3 lat.

Najważniejsza jest jednak możliwość nałożenia grzywny celem wymuszenia wykonania określonej decyzji administracyjnej wydanej przez GIODO. Grzywna ta ma charakter administracyjny i nie należy jej mylić z grzywną nakładaną w postępowaniu karnym, o której wspominamy wyżej.

Grzywna jest najczęściej stosowanym, ale jednocześnie tylko jednym z kilku środków egzekucyjnych, do których może sięgnąć organ. Pozostałe z nich, zgodnie z ustawą o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, to:

• wykonanie zastępcze;
• odebranie rzeczy ruchomej;
• odebranie nieruchomości, opróżnienia lokali i innych pomieszczeń;
• przymus bezpośredni.

W praktyce, oprócz grzywny zastosowanie może znaleźć także wykonanie zastępcze i przymus bezpośredni.

Wykonanie zastępcze stosuje się, gdy egzekucja dotyczy obowiązku wykonania czynności, którą można zlecić innej osobie do wykonania za zobowiązanego i na jego koszt.

Z kolei przymus bezpośredni to doprowadzenie do wykonania obowiązku podlegającego egzekucji drogą zagrożenia zastosowania lub drogą zastosowania bezpośrednio skutecznych środków, nie wyłączając siły fizycznej, w celu usunięcia oporu zobowiązanego i oporu innych osób, które stoją na przeszkodzie wykonaniu obowiązku.

Chodzi tu o tak skrajne sytuacje, jak konieczność doprowadzenia do wykonania przez zobowiązanego wydania rzeczy, zaniechania czynności lub nieprzeszkadzania innej osobie w wykonywaniu jej praw, a także w przypadkach, gdy ze względu na charakter obowiązku stosowanie innych środków egzekucyjnych nie jest możliwe.

Nałożenie i dochodzenie grzywny ułatwia GIODO fakt, że jest on jednocześnie wierzycielem, jak i organem egzekucyjnym. To powoduje, że GIODO może z urzędu wystawić tytuł wykonawczy uprawniający do prowadzenia egzekucji a następnie – także z urzędu – wszcząć i prowadzić postępowanie egzekucyjne. Organ przesyła tytuł wykonawczy adresatowi decyzji, który jej nie wykonał.

Sama grzywna może być nałożona dopiero wówczas, gdy inne środki egzekucyjne (np. wskazane wyżej wykonanie zastępcze i przymus bezpośredni) nie wchodzą w grę. Jej wysokość wynosi:

• do 10 000 złotych w przypadku osób fizycznych i do 50 000 zł w przypadku wielokrotnego niewykonania decyzji GIODO;
• do 50 000 złotych w przypadku innych podmiotów niż osoby fizyczne i do 200 000 złotych w przypadku wielokrotnego niewykonania decyzji GIODO.

Grzywna jest ściągana w trybie egzekucji należności pieniężnych. Grzywny mogą się sumować w tym sensie, że mogą być nakładane chociażby i w maksymalnej wysokości za każdą niewykonaną decyzję GIODO.